Radziecka okupacja Bornholmu

Radziecka okupacja Bornholmu – okres bezpośrednio po wyzwoleniu Bornholmu spod okupacji niemieckiej, trwający od 9 maja 1945 do 5 kwietnia 1946.

Żołnierze radzieccy na Bornholmie

Garnizon niemiecki okupujący Bornholm w latach II wojny światowej miał być poddany wojskom brytyjskim, ale nieoczekiwanie pod koniec kwietnia 1945 dotarły na wyspę pododdziały Armii Czerwonej. Wobec próby oporu wojsk niemieckich, Sowieci zbombardowali 7 i 8 maja 1945 Rønne i Nexø, niszcząc około 800 domów oraz szpital i zabijając 10 osób^{[potrzebny przypis]}. W efekcie nalotów oraz obecności około 26 tysięcy uciekinierów z Niemiec i krajów nadbałtyckich, dowódca kilkusetosobowego garnizonu niemieckiego, Gerhard von Kamptz 9 maja 1945 skapitulował przed Armią Czerwoną (2 Front Białoruski – 19 Armia – 132 Korpus Strzelców)^{[potrzebny przypis]}, która w liczbie około 10 tysięcy żołnierzy okupowała wyspę. Sowieci tłumaczyli wkroczenie na duński Bornholm położeniem wyspy na wschód od linii demarkacyjnej w Niemczech oraz obecnością na wyspie jednostek niemieckich ewakuowanych z Kurlandii.

Zajęcie Bornholmu było częścią radzieckiego planu uzyskania swobodnego dostępu do światowych wód międzynarodowych. Był to element obecny w polityce rosyjskiej od czasów Piotra I Wielkiego^{[potrzebny przypis]}.

Sowieci stacjonowali na Bornholmie do 5 kwietnia 1946, kiedy to opuścili wyspę praktycznie z dnia na dzień. Okupacja sowiecka Bornholmu była przejawem dążenia Stalina do ustanowienia tu bazy wojskowej, kontrolującej trasy żeglugowe z Bałtyku do pobliskich Cieśnin Duńskich (lub nawet włączenia Bornholmu do ZSRR)^{[potrzebny przypis]}.

Po zagwarantowaniu swobodnego dostępu do cieśnin dla floty radzieckiej Stalin nakazał ewakuację garnizonu. Mocarstwa zachodnie nie naciskały na sprawę Bornholmu, w celu niezadrażniania stosunków ze Stalinem oraz z braku poważnych interesów na tym terytorium.

W Allinge znajduje się cmentarz z grobami 36 żołnierzy radzieckich zmarłych w tamtym okresie z powodu chorób. W 1946 Szwecja ofiarowała mieszkańcom Bornholmu 300 drewnianych domków (istniejących do dziś), w celu odbudowy zbombardowanych przez Sowietów miasteczek.

Bibliografia

• Rosjanie na Bornholmie, [w:] „Mówią Wieki”, nr 10/09.
• Radziecka okupacja Bornholmu. bornholm.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-10-22)]..