Quattro (układ napędowy)

Quattro jest marką producenta samochodów Audi i określeniem samochodów z napędem na cztery koła tego samego producenta.

emblemat quattro na wlocie do chłodnicy

Przy napędzie quattro moment obrotowy jest przekazywany na wszystkie cztery koła. Od strony technicznej można to wykonać na kilka sposobów:

• w samochodzie z centralnie umieszczonym silnikiem (Audi R8) napęd na cztery koła jest realizowany przez sprzęgło wiskotyczne (automatycznie załączane)
• w modelu A3 i TT napęd na cztery koła jest realizowany przez sprzęgło Haldex (automatycznie załączane). Pojazdy te wywodzą się z platformy VW Golfa, a napęd na cztery koła jest podyktowany pozycją silnika (z przodu, w poprzek)
• w pozostałych modelach Audi z klasyczną pozycją silnika (z przodu/wzdłuż) napęd na cztery koła jest realizowany przez dwa dyferencjały - wzdłużny (centralny) i tylny.
  • wzdłużny dyferencjał był stosowany w różnych wariantach:
    • dyferencjał z przekładnią stożkową, ręczny (50:50) z możliwością stuprocentowego zblokowania (modele do 1987)
    • dyferencjał z przekładnią planetarną z elektrohydraulicznie sterowanym sprzęgłem ciernym, wielopłytkowym (Audi V8 do 1994, z automatyczną skrzynią biegów)
    • dyferencjał typu TorSen (pozostałe modele z silnikiem w pozycji wzdłużnej i z przodu, do 2010):
      • typ A (od 1987) – rozkład 50:50, przy uślizgu obojętnie której osi do 80% momentu jest przekazywane automatycznie na oś przeciwną
      • typ B (od 1995) – jak wyżej, z pewnymi modyfikacjami (konstrukcja bardziej odporna na uszkodzenia)
      • typ C (od 2006) – rozkład 40:60, przy uślizgu obojętnie której osi 80% momentu jest przekazywane automatycznie na oś przeciwną
    • dyferencjał z przekładnią koronową, składającą się m.in. z dwóch zębatek koronowych i sprzęgła płytkowego (produkowany od 2010) – rozkład przy zwykłej jeździe 40:60, przy utracie przyczepności na tylnych kołach, przód dostaje 70%, w odwrotnym przypadku tył otrzymuje 85% momentu obrotowego;

• • tylny dyferencjał:
    • z klasyczną przekładnią stożkową:
      • blokowany ręcznie za pomocą dźwigni (od 1988 do około 1995) – jak w klasycznych pojazdach 4x4, pokonywanie zakrętów jest jednak utrudnione
      • blokowany elektronicznie z pomocą systemu ABS (od 1995 do 2005 z TorSenem typu A lub B) – hamowanie koła o większym poślizgu powoduje przekazywanie momentu obrotowego na drugie koło
      • blokowany elektronicznie z pomocą systemu ABS (od 2006 z TorSenem typu C, dodając funkcję blokady przednich kół)
    • z przekładnią stożkową i dwoma sprzęgłami ciernymi płytkowymi załączanymi elektrohydraulicznie (od zimy 2008) – blokada odbywa się za pomocą zaworów hydraulicznych sterujących sprzęgłami (koło, które ma lepszą trakcję lub jest na zewnątrz zakrętu dostaje dodatkowy moment poprzez załączenie sprzęgieł)

W 1980 Audi po raz pierwszy zaoferowało stały napęd na cztery koła w modelu Audi Quattro w samochodzie produkowanym seryjnie. Przy czym pierwsze testy rozpoczęto w 1978 roku, wykorzystując do tego model Audi 80 ze skrzynią rozdzielczą z samochodu terenowego Iltis.

Napęd na cztery koła ma za zadanie, w porównaniu do zwyczajnych samochodów Audi z napędem na przód, polepszyć aktywne bezpieczeństwo, kontrolę trakcji i zwiększyć osiągi przy ruszaniu pojazdem w linii prostej. Przydatność w terenie jest ograniczona w porównaniu do samochodów terenowych z powodu małego prześwitu większości modeli Audi. Wyjątek stanowi Audi Allroad quattro (Audi A6 ze zwiększonym prześwitem), albo SUV Audi Q7. Modele z napędem quattro w początkowym założeniu miały umożliwić koncernowi powrót do sukcesów w sportach motorowych (Ur-quattro, Sport quattro – oba homologowane w latach 80. w Grupie B), później napęd ten zastosowano w limuzynach i modelach cywilnych.

W 1986 Audi opublikowało krótki film promocyjny, w którym Audi 100 quattro o własnych siłach wjechało na pokrytą śniegiem fińską skocznię narciarską z wzniesieniem wynoszącym 80%. Film był wyróżniony w Cannes nagrodą złotego lwa. Ponieważ na reklamie dało się zauważyć linę asekurującą, pojawiło się rozczarowanie, co do możliwości napędu na cztery koła. Z kolei w dniu 25-letniego jubileuszu napędu quattro, w roku 2005, udało się powtórzyć ten sukces, Audi A6 wjechalo na szczyt skoczni. Jego opony były wyposażone w 6-milimetrowe kolce, nie obyło się także bez liny asekuracyjnej, która wraz ze specjalnym urządzeniem zamontowanym pod podwoziem samochodu, zabezpieczała przed ewentualnym ześlizgnięciem. Podczas pierwszych prób z oponami bez kolców, Audi nie było w stanie wyjechać na szczyt skoczni.

Tymczasem co czwarte sprzedawane Audi jest wyposażone w napęd quattro. Ponadto każdy samochód sportowej serii „S” i „RS” mają w standardzie ten napęd.

Marka	Produkcja	Moc (kW/KM)	0-100 km/h	Prędkość max.
Audi 80 B2	1981-1987	100 kW/136 KM	12,5 sekundy	200 km/h
Audi Sport quattro S1 E2	1985-1986	od 368 kW/480 KM do 441 kW/600 KM	ok. 2.5 - 3.1 sekund	230-300 km/h
Audi 100 C3 quattro	1988-1991	162 kW/220 KM	7,1 sekundy	240 km/h
Audi 200 20v quattro	1988-1991	162 kW/220 KM	6,6 sekundy	245 km/h
Audi V8	1988-1993	186 kW/250 KM	7,8 sekundy	244 km/h
Audi S2 quattro	1990-1995	162 kW/220 KM	6,1 sekundy	248 km/h
Audi S4 quattro	1991-1994	169 kW/230 KM	6,8 sekundy	244km/h
Audi S6 quattro	1994-1997	169 kW/230 KM	6,8 sekundy	244 km/h
Audi S6 quattro V8	1994-1997	206 kW/280 KM	6,2 sekundy	249 km/h
Audi S6 quattro V8	1994-1997	210 kW/290 KM	6,0 sekundy	250 km/h
Audi S6 Plus quattro V8	1994-1997	240 kW/326 KM	5,7 sekundy	250 km/h