Przetacznik kłosowy (Veronica spicata L.) – gatunek rośliny z rodziny babkowatych (Plantaginaceae)[2], w systemach XX-wiecznych klasyfikowany zwykle do trędownikowatych (Scrophulariaceae) lub przetacznikowatych (Veronicaceae). Zasięg jego występowania obejmuje niemal całą Europę oraz znaczną część terenów Azji o klimacie umiarkowanym[4]. W Polsce jest gatunkiem rodzimym, występuje pospolicie na całym niżu[5], w górach jest rzadki[6].
Zielona lub szarawozielona, wzniesiona, o wysokości 10–50 cm, dołem owłosiona gęstymi i krótkimi włoskami, górą bardzo gęsto omszona włoskami gruczołowymi[6].
Krótkoogonkowe lub siedzące, w dolnej części łodygi jajowate lub eliptyczne, w górnej lancetowate. Brzegi płytko, lub bardzo słabo karbowane, wierzchołki całobrzegie. Nasada liści zwężona, wierzchołek tępy lub słabo zaostrzony. Wszystkie są niebłyszczące, gęsto owłosione krótkimi włoskami[6].
Skupione w grono na szczycie łodygi, zazwyczaj na łodydze występuje tylko jedno grono. Jest bardzo gęste, ścieśnione i wyraźnie odgraniczone od reszty łodygi. Kwiaty niemal siedzące, przysadki drobne, równowąskie. Działki kielicha wąskie, zaostrzone i pokryte włoskami gruczołowymi. Korona jest lazurowa lub niebieskobłękitna, ma długość 5–7 mm i wąskie, niemal zaostrzone łatki. Rurka korony ma długość nieco większą od szerokości[6]
Ze względu na ozdobne kwiatostany jest uprawiany jako roślina ozdobna. Jest łatwy w uprawie i jako gatunek krajowy jest całkowicie mrozoodporny (strefy mrozoodporności 3-9). Nie ma specjalnych wymagań glebowych. Rozmnaża się przez podział kępy wczesną wiosną lub jesienią, przez wysiew nasion wiosną, lub z sadzonek pędowych pobieranych latem. Ogrodnicy wyhodowali kultywary o kwiatach różnej barwy, np[9]:
'Blaufuchs' o jaskrawych, lawendowoniebieskich kwiatach,
'Blue Peter' o ciemnoniebieskich kwiatach,
'Heidekind' o różowych kwiatach i srebrnoszarych kwiatach,
'Red Fox' o szkarłatnych kwiatach'
'Rosea' o różowych kwiatach
W opracowaniach ogrodniczych czasami pod nazwą przetacznik kłosowy opisywany jest przetacznik kłosowy siwy, zwany też przetacznikiem siwym. Ma on większe walory ozdobne, gdyż ma srebrnoszare liście[9].
Michael A.M.A.RuggieroMichael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI:10.1371/journal.pone.0119248, PMID:25923521, PMCID:PMC4418965 [dostęp 2020-02-20](ang.).
WładysławMatuszkiewicz:Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski.Warszawa:Wyd. Naukowe PWN,2006. ISBN83-01-14439-4. Brak numerów stron w książce
GeoffreyG.BurnieGeoffreyG. i inni, Botanica. Ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, ISBN3-8331-1916-0, OCLC271991134.