Portret Krystyny Duńskiej

Portret Krystyny Duńskiej – portret księżnej Mediolanu, Krystyny Duńskiej, wykonany przez Hansa Holbeina młodszego około roku 1538 na zamówienie króla Henryka VIII.

Portret Krystyny Duńskiej

Autor	Hans Holbein (młodszy)
Data powstania	ok. 1538
Medium	olej na desce dębowej
Wymiary	179,1 × 82,6 cm
Miejsce przechowywania
Lokalizacja	National Gallery w Londynie

Okoliczności powstania dzieła zostały opisane przez Johna Huttona, ambasadora angielskiego w Brukseli, w liście z 14 marca 1538 roku do Thomasa Cromwella. Zgodnie z jego relacją, 10 marca do Brukseli przybył dworzanin Philipp Hobby wraz z malarzem Hansem Holbeinem, który miał wykonać portret Krystyny Duńskiej (1522-1590). Krystyna była córką króla Chrystiana II i Izabelli Burgundzkiej, siostry Karola V. W 1533 roku, w wieku 11 lat, Krystyna poślubiła Franciszka II Sforzę, księcia Mediolanu. Dwa lata później, w wieku 13 lat, została wdową i powróciła do Brukseli, gdzie trzy lata później przyjechał namalować ją Holbein. Słynęła z urody i intelektu. Cromwell chciał zaproponować królowi Henrykowi VIII 16-letnią wówczas Krystynę jako kandydatkę na żonę. Henryk VIII był wtedy wdowcem, nie żyły jego trzy poprzednie żony: Katarzyna Aragońska, Anna Boleyn i Jane Seymour. Porteret miał wzbudzić zainteresowanie króla księżną.

Spotkanie malarza i Krystyny zorganizował Hutton. Księżna pozowała 12 marca 1538 roku od 13.00, przez trzy godziny. Najprawdopodobniej czas ten był za krótki, by móc malować i Holbein stworzył same szkice. Bazując na tych rysunkach Holbein stworzył portret ukazujący całą postać księżnej. Ubrana jest w żałobny strój i stoi na tle zielono-niebieskawej ściany. W rękach trzyma rękawiczki. Wendy Beckett napisała:

To dama wyjątkowo pewna siebie. Twarz ma jeszcze dziewczęco pucułowatą, ale spogląda na nas władczo, lekko się uśmiechając. W dłoniach trzyma rękawiczki, świadoma tego, że jest obserwowana, lecz jednocześnie nie chce ujawniać żadnych emocji. Wydaje się wystarczająco silna, aby poradzić sobie z angielskim królem, ale trzeba przyznać, że wykazała rozsądek, odrzucając jego konkury^[1].

Stefano Zuffi natomiast stwierdził:

Księżniczka Krystyna pozowała mu zaledwie trzy godziny; ale w tym bardzo krótkim czasie malarz zdołał uchwycić cechy charakterystyczne dziewczyny, które następnie przedstawił w „perfekcyjnym” portrecie, emanującym przenikliwą prostotą i energią^[2].

Podobno król zakochał się w Krystynie, gdy tylko zobaczył jej portret, lecz dwuletnie negocjacje w sprawie zawarcia małżeństwa spełzły na niczym. 6 stycznia 1540 roku król Henryk ożenił się z księżną Anną. W 1541 roku Krystyna Duńska poślubiła Franciszka I, księcia Lotaryngii.

Przypisy

1. WendyW. Beckett WendyW., 1000 arcydzieł, EwaE. Gorządek (tłum.), Warszawa: Arkady, 2001, s. 211, ISBN 83-213-4218-3, OCLC 749354342.
2. MatildeM. Battistini MatildeM., LuciaL. Impelluso LuciaL., StefanoS. Zuffi StefanoS., Historia portretu. Przez sztukę do wieczności, HannaH. Cieśla (tłum.), Warszawa: Arkady, 2001, s. 62, ISBN 83-213-4235-3, OCLC 749556721.

Bibliografia

• StephanieS. Buck StephanieS., Hans Holbein, Köln: Könemann, 1999, ISBN 3-8290-2581-5, OCLC 42893049. Brak numerów stron w książce

Linki zewnętrzne

• O obrazie na stronie National Gallery (ang.)
• Jonathan Jones, Christina of Denmark, Holbein, „The Guardian” (ang.)