Pompa mięśniowa

Pompa mięśniowa — zespół mięśni szkieletowych wspomaganych serce w krążeniu krwi. Znaczenie pompy mięśniowej rośnie z wiekiem. Rytmiczne skurcze mięśni, wspomagające przepływ krwi i limfy w kierunku serca zapobiegają zaleganiu krwi i limfy w kończynach. Pompa mięśniowa zwiększając przepływ krwi przez pracujące mięśnie kończyn dolnych nawet o 60% w stosunku do maksymalnego przepływu wywołanego przekrwieniem naczyniowym^[1].

Ten artykuł dotyczy fizjologii. Zobacz też: pompa mięśniowa (sport).

Działanie pompy mięśniowej

W kończynach żyły są otoczone mięśniami, podczas aktywności fizycznej mięśnie uciskają żyły, jak wiadomo, żyły są wyposażone w zastawki zapobiegające przepływowi wstecznemu, więc krew jest zawsze wyciskana w stronę serca. Pompa mięśniowa odgrywa szczególnie ważną rolę w krążeniu żylnym kończyn dolnych, podczas dynamicznej pracy mięśni w pozycji pionowej (marsz, bieg, jazda na rowerze) w naczyniach kończyn dolnych powstaje bardzo duży rytmiczny gradient ciśnienia tętniczo-żylnego, poprawiający przepływ krwi przez pracujące mięśnie^[2].

Wpływ na zdrowie

W praktyce klinicznej obserwuje się zmniejszenie bólu wywołanego niedokrwieniem u chorych z zaawansowaną miażdżycą kończyn dolnych (choroba Bürgera) po przyjęciu pozycji pionowej lub tylko po opuszczeniu nóg z łóżka, jeśli wykonają skurcze mięśni chorej kończyny^[1].

U osób z żylakami kończyn dolnych, gdzie występuje niewydolność zastawek żylnych i dochodzi do zastoju żylnego i opuchnięcia kostek tzw. pompa mięśniowa jest w stanie wymusić ruch krwi w kierunku serca^[2].

Długotrwałe przebywanie bez ruchu w pozycji stojącej lub siedzącej na skutek nadmiernego rozszerzenia się żył zwiększonym ciśnieniem transmuralnym prowadzi do niedomykalności zastawek żylnych, w takim przypadku, jeśli nie domykają się zastawki pomiędzy żyłami głębokimi a żyłami powierzchniowymi kończyn dolnych to pompa mięśniowa, wyciska krew z żył głębokich w stronę żył powierzchniowych, tworząc dogodne warunki do rozwoju żylaków goleni^[1].

Zobacz też

• pompa limfatyczna

• pompa mięśniowa (sport)

Przypisy

1. AndrzejA. Godlewski AndrzejA., Władysław ZygmuntW.Z. Traczyk Władysław ZygmuntW.Z., AndrzejA. Trzebski AndrzejA. (red.), Fizjologia człowieka z elementami fizjologii stosowanej i klinicznej, Wyd. 3 zm. i uzup, Warszawa: Wydaw. Lekarskie PZWL, 2001, s. 549-550, ISBN 978-83-200-2364-0 [dostęp 2024-03-18].
2. William F.W.F. Ganong William F.W.F., Jack and DeLorisJ.D. Lange Jack and DeLorisJ.D., Fizjologia, wyd. I, Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2007, s. 575, ISBN 978-83-200-3326-7.