Loading AI tools
Pomnik Władysława Stanisława Reymonta – rzeźba plenerowa wykonana z brązu, według projektu łódzkiego artysty rzeźbiarza Wacława Wołosewicza.
 Pomnik W. S. Reymonta, widok z ul. Piotrkowskiej (czerwiec 2008) | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Miejsce | |
| Typ obiektu | |
| Projektant | |
| Fundator |
społeczeństwo Łodzi |
| Data budowy |
15 października 1977 |
| Data odsłonięcia |
21 października 1978[a] |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa łódzkiego  | |
Położenie na mapie Łodzi  | |
 51°44′33,46″N 19°27′45,76″E | |
Pomnik jest centralnym punktem łódzkiego placu Władysława Reymonta. Odsłonięto go 21 października 1978 roku[a] ku czci noblisty, autora Chłopów i Ziemi obiecanej – Władysława Stanisława Reymonta[1].
Z inicjatywą wzniesienia pomnika wystąpił we wrześniu 1976 r. łódzki Cech Rzemiosł Metalowych i Elektrotechnicznych z okazji swego 150-lecia, przypadającego w 1977 r. Wkrótce powołano komitet honorowy budowy pomnika, a jego przewodniczącym został ówczesny I sekretarz Komitetu Łódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Bolesław Koperski. Komitetowi organizacyjnemu przewodniczył łódzki rzemieślnik Stanisław Wójcik[1]. W wyniku ogłoszonego w 1977 r. konkursu wybrano spośród pięciu nadesłanych prac projekt Wacława Wołosewicza – artysty rzeźbiarza urodzonego w 1911 r. w Wilnie, po II wojnie światowej osiadłego w Łodzi, wykładowcy łódzkiej Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych (obecnie Akademia Sztuk Pięknych im. Władysława Strzemińskiego), współautora m.in. pomników Wdzięczności Armii Czerwonej w parku im. księcia Józefa Poniatowskiego i Czynu Rewolucyjnego w parku im. Józefa Piłsudskiego na Zdrowiu[2].
Akt erekcyjny pod budowę pomnika wmurował na placu Reymonta 15 października 1977 r. I sekretarz KŁ PZPR Bolesław Koperski. Podczas uroczystości Iwona Kapuścińska, uczennica klasy VII Szkoły Podstawowej nr 174 w Łodzi, złożyła w imieniu łódzkiej młodzieży szkolnej zobowiązanie do zbiórki i sprzedaży surowców wtórnych w celu uzyskania i przekazania funduszy na budowę pomnika[2]. Łącznie ze składek społecznych i zbiórki złomu zgromadzono 1 175 355 zł[1].
Odlew figury W. Reymonta wykonano w łódzkich Zakładach Sprzętu Przeciwpożarowego „Progaz”. Było to jedyne takie przedsięwzięcie w dotychczasowych dziejach tych zakładów. Gotowy odlew ważył 4 tony i składał się z 21 elementów.
Cokół pomnika został wykonany z granitu strzegomskiego przez Borowskie Kamieniołomy Drogowe w Borowie k. Strzegomia[1][2]. Na jego przedniej, zachodniej ścianie umieszczono autograf pisarza. Betonową płytę wokół pomnika wykonał łódzki Kombinat Robót Drogowych[1].
Całą historię budowy pomnika uwiecznił na zdjęciach łódzki fotograf Włodzimierz Małek, zatrudniony wówczas w Łódzkiej Drukarni Prasowej, do którego zwrócił się z taką propozycją pomysłodawca – Cech Rzemiosł Metalowych i Elektrotechnicznych[3]. Ponad 60 zdjęć jego autorstwa pokazano w dniach 9–27 września 2013 w holu wystawowym Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej im. Marszałka Józefa Piłsudskiego w Łodzi na wystawie pt. „Jak powstawał pomnik Władysława Reymonta”, zorganizowanej z okazji 35. rocznicy odsłonięcia pomnika[4].
Pomnik Władysława Reymonta został odsłonięty 21 października 1978 roku[a] o godz. 11:00. W uroczystości uczestniczyli: I sekretarz KŁ PZPR, przewodniczący Rady Narodowej m. Łodzi Bolesław Koperski, prezydent m. Łodzi Józef Niewiadomski, sekretarz i członek Prezydium Centralnego Komitetu Stronnictwa Demokratycznego Edward Zgłobicki, prezes Zarządu Centralnego Związku Rzemiosła Andrzej Zawarczyński, sekretarz Zarządu Głównego Związku Literatów Polskich Jan Koprowski[5] oraz krewni W. Reymonta[6], licznie zgromadzeni łodzianie, a także mieszkańcy wsi związanych z postacią W. S. Reymonta (m.in. Kobieli Wielkich, Lipiec Reymontowskich i Małkowa)[2].
W imieniu Cechu Rzemiosł Metalowych i Elektrotechnicznych aktu przekazania pomnika miastu dokonał na ręce I sekretarza KŁ PZPR, przewodniczącego RN m. Łodzi Bolesława Koperskiego starszy cechu Henryk Bloch. Następnie przemówienia wygłosili Bolesław Koperski i Jerzy Wawrzak, prezes zarządu oddziału łódzkiego Związku Literatów Polskich[5].
Po odsłonięciu pomnika złożyli przed nim kwiaty przedstawiciele organizacji politycznych i społecznych, młodzieży oraz krewni pisarza. Na zakończenie pierwszej części uroczystości został odegrany hymn państwowy[7].
Z okazji odsłonięcia pomnika otwarto w Ogólnokształcącej Szkole Muzycznej I i II stopnia im. Henryka Wieniawskiego wystawę pt. „Łódź Reymontowi”, połączoną z seminarium na temat twórczości pisarza i jego związków z Łodzią. Po zakończeniu seminarium Bolesław Koperski wręczył odznaczenia osobom szczególnie zasłużonym dla budowy pomnika:
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski – Stanisławowi Wójcikowi, przewodniczącemu komitetu organizacyjnego;
- Złoty Krzyż Zasługi – Edwardowi Skule;
- Srebrne Krzyże Zasługi – Bogdanowi Chrzanowskiemu i Januszowi Szczepańskiemu;
- Brązowe Krzyże Zasługi – Zbysławowi Dreslerowi, Henrykowi Tobiańskiemu i Romanowi Zielińskiemu;
- Odznaki Honorowe Miasta Łodzi – Bogdanowi Chrzanowskiemu, Wacławowi Glapskiemu, Andrzejowi Szałkowi, Czesławowi Telerzyńskiemu, Zdzisławowi Walczakowi i Wacławowi Wołosewiczowi, autorowi projektu pomnika;
- odznaki Zasłużonego Działacza Kultury – Kazimierzowi Karpińskiemu, Edwardowi Skule, Januszowi Szczepańskiemu, Wacławowi Wołosewiczowi i Stanisławowi Wójcikowi[6].
- Na północ – park im. Władysława Stanisława Reymonta oraz Biała Fabryka Geyera, będące zabytkami;
- na południe – plac Niepodległości i pomnik św. Faustyny Kowalskiej;
- dworek Ludwika Geyera przy ulicy Piotrkowskiej 286;
- kamienica Jana Starowicza „Pod Góralem” przy ulicy Piotrkowskiej 292.
- Internetowy Polski Słownik Biograficzny w treści biogramu W. S. Reymonta podaje błędnie rok odsłonięcia pomnika – 1968.
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
