Pocieszne wykwintnisie

Pocieszne wykwintnisie (fr. Les Précieuses ridicules) – jednoaktowa satyra Moliera traktująca o paryskich „wykwintnisiach” – młodych dziewczętach lubujących się w romantycznych historiach, konwersacjach na tematy kultury i sztuki (o których tak naprawdę nie mają większego pojęcia), ceniących wszystko, co modne i „wykwintne”, zgodnie z nurtem kulturalnym i literackim „préciosité”.

MASCARILLE: Que vous semble de ma petite oie? La trouvez-vous congruente à l’habit?
CATHOS: Tout à fait.
(Les Précieuses ridicules)
Rysunek Moreau młodszego.

Pocieszne wykwintnisie

Les Précieuses ridicules

Autor	Molier
Typ utworu	komedia
Wydanie oryginalne
Miejsce wydania	Francja
Język	francuski
Data wydania	29 stycznia 1660
Pierwsze wydanie polskie
Przekład	Tadeusz Boy-Żeleński

Komedią tą, po raz pierwszy wystawioną w Théâtre du Petit-Bourbon 18 listopada 1659 roku, Molier zaskarbił sobie uznanie paryskiej publiczności. Była to pierwsza sztuka jego autorstwa wystawiona w stolicy Francji, po tym, jak wraz ze swoją trupą zdobył popularność na prowincji. „Wykwintnisie” zjednały mu również przychylność króla Ludwika XIV, co niezwykle pomogło mu w dalszej karierze, kiedy to zbyt czasami odważna krytyka konserwatyzmu i bigoterii paryskich mieszczan przysporzyła dramaturgowi licznych nieprzyjaciół.

Treść

Tytułowe „wykwintnisie” to Magdelon i Cathos, dziewczęta przybyłe do Paryża z prowincji w poszukiwaniu miłości i zabawy. Akcja sztuki zaczyna się od rozmowy między dwoma odrzuconymi przez nie zalotnikami, La Grangem i Du Croisym, których to Gorgibus (ojciec Magdelon i wuj Cathos) wybrał na przyszłych małżonków córki i siostrzenicy. Młodzieńcy postanawiają pomścić hańbę, jakiej doznali od tytułowych bohaterek.

W kolejnych scenach w domu Gorgibusa pojawiają się kolejno Mascarille i Jodelet, podający się za wysoko postawionych arystokratów, utalentowanych artystów i członków paryskiej śmietanki towarzyskiej. Dziewczęta cieszą się ze swojego „sukcesu” i popularności wśród elity paryskiej, tymczasem do akcji wkraczają La Grange i Du Croisy, którzy obijają fałszywego „markiza” i „wicehrabiego” i wyjaśniają, że dwaj przybysze są tylko ich nieposłusznymi służącymi. Cel odrzuconych zalotników zostaje osiągnięty – dziewczęta wpadają w zastawioną pułapkę i zostają ukarane za próżność.

Postaci

• La Grange i Du Croisy – odrzuceni zalotnicy
• Gorgibus – bogaty mieszczanin
• Magdelon – córka Gorgibusa
• Cathos – siostrzenica Gorgibusa
• Marotte i Almanzor – służba dwóch wykwintniś
• „Markiz” Mascarille – służący La Grange’a
• „Wicehrabia” (vicomte) Jodelet – służący Du Croisy’ego
• Dwóch tragarzy
• Sąsiedzi

Pierwsza obsada

Pierwotnie rolę Mascarille’a grał sam Molier, w rolę zaś Magdelon wcielała się Madeleine Béjart, współzałożycielka trupy teatralnej Moliera.

Linki zewnętrzne

• Pocieszne wykwintnisie w oryginalnej, francuskiej wersji
• Angielskie tłumaczenie autorstwa Henriego Van Launa (wyd. w 1880)
• Polskie wydanie komedii w bibliotece Polona