Pięciornik wiosenny

Pięciornik wiosenny (Potentilla neumanniana Rchb.) – gatunek rośliny z rodziny różowatych (Rosaceae). Pochodzi z Europy (Szwecja, Belgia, Niemcy, Estonia, Łotwa)^[4]. W Polsce występuje w zachodniej części kraju sięgając na wschodzie do Wyżyny Śląsko-Krakowskiej, Wielkopolski i Pojezierza Południowopomorskiego^[5].

Pięciornik wiosenny

Systematyka[1][2]
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	różopodobne
Rząd	różowce
Rodzina	różowate
Rodzaj	pięciornik
Gatunek	pięciornik wiosenny
Nazwa systematyczna
Potentilla neumanniana Rchb. Fl. germ. excurs. 592. 1832[3]
Synonimy
P. crantzii var. hirta (Lange) Malte P. flabellifolia var. hirta (Lange) B.Boivin P. opaca var. neumanniana (Rchb.) Nyman P. × prechtelsbaueri Poeverl. P. × subarenaria Borbas ex Zimmeter P. × subcinerea Borbas P. verna var. neumanniana (Rchb.) Th.Wolf P. verna var. stellipila Uechtr. ex Čelak. P. verna subsp. vulgaris (Ser.) Gaudin[3]

Morfologia

Kwiat

Liść

Pokrój

Osiąga wysokość 5–15 cm, zwykle tworzy gęste kępy za sprawą silnie rozgałęziających się, cienkich kłączy zakończonych rozetami liści, z kątów których wyrastają pędy kwiatonośne^[6]. Łodygi nadziemne liczne, rozesłane lub wznoszące się, pokryte prostymi włoskami, nierzadko czerwono nabiegłe^[6].

Liście

Dłoniasto 5–7-dłoniastosieczne, z odcinkami odwrotnie jajowatymi, z klinowatą nasadą i ząbkowaną częścią wierzchołkową^[6]. Górne łodygowe siedzące, zazwyczaj całobrzegie, mniejsze niż dolne. Przylistki liści odziomkowych są równowąsko-lancetowate lub równowąskie i nietrwałe. Pod spodem liście owłosione prostymi, lub lekko zagiętymi włoskami^[6].

Kwiaty

Wyrastają w podbaldachach, na szypułkach długości 1–2 cm, nieco zgrubiałych na końcach. Kwiaty są 5-krotne – listków kieliszka, działek kielicha i płatków korony jest po 5. Płatki są owalne, nie zachodzą na siebie, są złocistożółte^[6]. Szyjki słupka lejkowomaczugowate.

Owoce

Liczne, suche, orzeszki^[6].

Gatunki podobne

Pięciornik siedmiolistkowy Potentilla heptaphylla tak jak i wiosenny ma włoski proste lub słabo zgięte (brak włosków kędzierzawych obecnych u innych pięciorników kłączowych o niskich pędach kwiatonośnych); różni się wznoszącymi się lub czasem rozesłanymi, ale nie korzeniącymi się pędami kwiatonośnymi. Przylistki liści odziomkowych u tego gatunku są trwałe, jajowate, z uszkowatą nasadą^[7].

Biologia i ekologia

Bylina, hemikryptofit^[7]. Kwitnie od marca do maja, rzadko też latem^[7]. Kwiaty zapylane są przez owady. Owocki rozsiewają się same (autochoria)^[6].

Rośliny tego gatunku rosną w nasłonecznionych i suchych murawach, często na stokach^[6][7], także w suchych i widnych borach^[6]. Wymagają gleb przepuszczalnych i zasobnych w węglan wapnia^[6]. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla klasy (Cl.) Festuco-Brometea^[8].

Zmienność

Tworzy mieszańce z p. omszonym, p. piaskowym, p. siedmiolistkowym i p. srebrnym (P. × jaeggiana Siegfrid)^[7].