Pięciornik alpejski

Pięciornik alpejski, p. Crantza^[4] (Potentilla crantzii (Crantz) Beck ex Fritsch) – gatunek rośliny należący do rodziny różowatych (Rosaceae). Występuje w górach Europy i Azji^[5]. W Polsce wyłącznie na Babiej Górze i w Tatrach^[6].

Pięciornik alpejski

Systematyka[1][2]
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	różopodobne
Rząd	różowce
Rodzina	różowate
Rodzaj	pięciornik
Gatunek	pięciornik alpejski
Nazwa systematyczna
Potentilla crantzii (Crantz) Beck ex Fritsch Fl. Nieder-Österreich 2: 760 760 1892[3]
Synonimy
Fragaria crantzii Crantz

Morfologia

Kwiat

Liście

Pokrój

Roślina gęstokępkowa. Pędy kwiatowe wyrastają z boku płonnych różyczek liściowych. Pędy rzadko zakorzeniają się. Łodyga łukowato wzniesiona, o długości 5- 20 cm. Pod ziemią roślina posiada cienkie i silnie rozgałęzione kłącze^[6][7].

Liście

Głównie liście różyczkowe. Są one długoogonkowe, dłoniasto złożone, składają się z 5 jednakowej wielkości listków. Listki mają klinowato-jajowaty kształt i brzegi głęboko karbowano-piłkowane. Mają słabo widoczną nerwację i są obustronnie odstająco owłosione, na dolnej stronie silniej, włoskami gwiazdkowatymi. Środkowe liście na łodydze są 3-listkowe, krótkoogonkowe. Przylistki na płonnych różyczkach mają jajowate lub szerokolancetowate uszka^[7].

Kwiaty

Wyrastają na długich szypułkach. Ich korona o średnicy 1,5-2,5 cm składa się z 5 złocistożółtych płatków. Działki kielich dwukrotnie krótsze od płatków i owłosione. U nasady płatków pomarańczowa plama, wewnątrz korony liczne pręciki i słupki. Szyjka słupka o cienkiej nasadzie i zgrubiała pod znamieniem^[6][7].

Owoc

Drobne, jajowate niełupki o zielonożółtym kolorze^[6].

Gatunki podobne

Pięciornik złoty, cechy odróżniające od pięciornika alpejskiego: owłosienie listków, srebrzysta obwódka na ich brzegach^[6].

Biologia i ekologia

Rozwój

Bylina. Kwitnie od czerwca do sierpnia.

Siedlisko

Porasta hale górskie, polany reglowe, murawy. W Tatrach występuje od regla dolnego po piętro turniowe, głównie jednak w piętrze alpejskim i subalpejskim. Rośnie zarówno na podłożu wapiennym, jak i granitowym, częściej jednak na wapieniu^[6].

Fitosocjologia

Gatunek charakterystyczny dla klasy (Cl.) Seslerietea variae^[8].

Zobacz też: Rośliny tatrzańskie.

Przypisy

1. Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
2. Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-29] (ang.).
3. The International Plant Names Index. [dostęp 2017-01-2418].zły zapis daty dostępu
4. ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 140, ISBN 978-83-62975-45-7.
5. Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-04-28].
6. Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa: Kwiaty Tatr. Przewodnik kieszonkowy. Warszawa: MULTICO Oficyna Wyd.. ISBN 83-7073-385-9. Brak numerów stron w książce
7. Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953. Brak numerów stron w książce
8. Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4. Brak numerów stron w książce

Encyklopedie internetowe (takson):

• SNL: flekkmure

Identyfikatory zewnętrzne:

• EoL: 229916
• EUNIS: 179387
• Flora of North America: 250100316
• FloraWeb: 4509
• GBIF: 5366215
• identyfikator iNaturalist: 167346
• IPNI: 727916-1
• ITIS: 519540
• NCBI: 667241
• identyfikator Plant List (Royal Botanic Gardens, Kew): rjp-19
• Plants of the World: urn:lsid:ipni.org:names:727916-1
• Tela Botanica: 52530
• identyfikator Tropicos: 27802932
• CoL: 4M579