Paweł Smoleński

Paweł Piotr Smoleński (ur. 7 lipca 1959 w Warszawie, zm. 2 maja 2023^[1] tamże^[2]) – polski dziennikarz, reporter i pisarz, w latach 1989–2023 zawodowo związany z „Gazetą Wyborczą”.

Paweł Smoleński

Tomasz Jerz

Paweł Smoleński (2017)
Pełne imię i nazwisko	Paweł Piotr Smoleński
Data i miejsce urodzenia	7 lipca 1959 Warszawa
Data i miejsce śmierci	2 maja 2023 Warszawa
Zawód, zajęcie	dziennikarz, reporter, pisarz
Pracodawca	„Gazeta Wyborcza”
Małżeństwo	Maria Fredro-Smoleńska
Odznaczenia

Życiorys

Grób Pawła Smoleńskiego na cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie

Syn Juliana i Józefy^[2]. Współpracował z pismami drugiego obiegu, m.in. z „Vacatem”^[3] i „Gazetą Strajkową”^[4]. Publikował także w paryskiej „Kulturze”^[5]. Używał pseudonimu „Tomasz Jerz”^[4]. Pracował w „Przeglądzie Wiadomości Agencyjnych” oraz miesięczniku ojców michalitów „Powściągliwość i Praca”^[1]. W 1989 został dziennikarzem „Gazety Wyborczej”^[6].

Autor książek o tematyce politologicznej, m.in. Pokolenie kryzysu (1989), Gazeta Wyborcza, miroir d’une démocratie naissante (1991), Salon patriotów (1994), Pochówek dla rezuna (2001) czy Irak. Piekło w raju (2004). Napisał także zbiór reportaży i esejów Izrael już nie frunie (2006)^[7]. W 2012 wydał Balagan. Alfabet izraelski – subiektywny słownik-przewodnik po Izraelu.

27 grudnia 2002 opublikował w „Gazecie Wyborczej” artykuł zatytułowany Ustawa za łapówkę, czyli przychodzi Rywin do Michnika, opisujący tzw. aferę Rywina^[8]. Był jednym ze świadków wezwanych przez komisję śledczą powołaną do zbadania tej sprawy^[9].

Jego żoną była Maria Fredro-Smoleńska^[5]. Zmarł 2 maja 2023 na skutek choroby nowotworowej^[1][10][11]. Pochowany na cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie^[12].

Odznaczenia i wyróżnienia

W 2012, za wybitne zasługi w działalności na rzecz przemian demokratycznych w Polsce, został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski^[13][14].

Laureat Nagrody Pojednania Polsko-Ukraińskiego, którą otrzymał w 2003 za książkę Pochówek dla rezuna, a także Nagrody im. Kurta Schorka za teksty poświęcone Irakowi. W 2006 otrzymał Nagrodę im. Beaty Pawlak za książkę Izrael już nie frunie^[15]. Laureat nagrody MediaTory z 2014^[16]. W 2015 nominowany do Nagrody im. Ryszarda Kapuścińskiego^[17], a w 2018 do Nagrody Historycznej im. Kazimierza Moczarskiego^[18]. Laureat dwóch wyróżnień Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich oraz Nagrody im. Jerzego Zieleńskiego za zbiór reportaży (Pokolenie kryzysu i Robotnicy ’88). Wyróżniony przez lwowskie czasopismo „Ji” oraz włoską nagrodą Premio Kapuściński^[1].

Publikacje

• A na hucie strajk…, Wolne Pismo „Most”, Warszawa 1988.
• Pokolenie kryzysu, Instytut Literacki, Paryż 1989.
• Gazeta Wyborcza, miroir d’une démocratie naissante, Noir sur Blanc, Montricher 1991.
• Salon Patriotów, Oficyna Wydawnicza „Rytm”, Warszawa 1994.
• Opowieści amerykańskie, Prószyński i S-ka, Warszawa 1997.
• Pochówek dla rezuna, Wydawnictwo Czarne, Wołowiec 2001.
• Irak. Piekło w raju, Świat Książki, Warszawa 2004.
• Izrael już nie frunie, Wydawnictwo Czarne, Wołowiec 2006.
• Powiatowa rewolucja moralna, Znak, Kraków 2009.
• Bedzies wisioł za cosik (z Bartłomiejem Kurasiem), Znak, Kraków 2010.
• Arab strzela, Żyd się cieszy, Świat Książki, Warszawa 2012.
• Balagan. Alfabet izraelski, Agora, Warszawa 2012.
• Kruca fuks. Alfabet góralski (z Bartłomiejem Kurasiem), Agora, Warszawa 2013.
• Oczy zasypane piaskiem, Wydawnictwo Czarne, Wołowiec 2014.
• Szcze ne wmerła i nie umrze. Rozmowa z Jurijem Andruchowyczem, Wydawnictwo Czarne, Wołowiec 2014.
• Zielone migdały, czyli po co światu Kurdowie, Wydawnictwo Czarne, Wołowiec 2016.
• Wieje szarkijja. Beduini z pustyni Negew, Wydawnictwo Czarne, Wołowiec 2016.
• Syrop z piołunu. Wygnani w Akcji Wisła, Wydawnictwo Czarne, Wołowiec 2017.
• Krzyżyk niespodziany. Czas Goralenvolk (z Bartłomiejem Kurasiem), Wydawnictwo Czarne, Wołowiec 2017.
• Królowe Mogadiszu, Wydawnictwo Czarne, Wołowiec 2018.
• Wnuki Jozuego, Wydawnictwo Czarne, Wołowiec 2019.