Parafia św. Wita w Słupach

Parafia pw. św. Wita w Słupach – parafia rzymskokatolicka należąca do dekanatu Szubin oraz diecezji bydgoskiej.

Parafia św. Wita

Kościół parafialny pw. św. Wita w Słupach
Państwo	Polska
Siedziba	Słupy
Adres	Słupy 89-200 Szubin
Data powołania	XII wiek
Wyznanie	katolickie
Kościół	rzymskokatolicki
Diecezja	bydgoska
Dekanat	Szubin
Kościół	św. Wita
Filie	św. Stanisława Biskupa
Proboszcz	ks. Leszek Kroll
Wezwanie	św. Wita
Wspomnienie liturgiczne	15 czerwca
Położenie na mapie gminy Szubin Parafia św. Wita
Położenie na mapie Polski Parafia św. Wita
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego Parafia św. Wita
Położenie na mapie powiatu nakielskiego Parafia św. Wita
52°57′53,0″N 17°39′58,9″E

W jej skład wchodzą wioski: Królikowo, Kowalewo, Słupy, Dąbrówka Słupska, Chraplewo, Ciężkowo, Wrzosy, Smarzykowo i część Wąsosza. Parafia oprócz kościoła parafialnego w Słupach, posiada również kościół filialny w Ciężkowie. Jest też właścicielem założonego w 1830 w pobliżu kościoła parafialnego cmentarza.

Przy parafii swoją działalność prowadzą: Akcja Katolicka, Diakonia Piękna Domu Bożego, Grupa Wsparcia Ofiar Alkoholizmu, Matki Różańcowe, Parafialna Grupa Młodzieżowa "Młodzież Św. Wita", Parafialny Zespół Caritas, Stowarzyszenie Wspierania Powołań Kapłańskich.

Historia

Parafię w Słupach erygowano być może już w XI w., najpóźniej zaś w wieku XII. Pierwsze zachowane pisemne potwierdzenie jej istnienia pochodzi jednak dopiero z 10 lipca 1399 r. Posługę duszpasterską spełniano przez wieki w kościołach drewnianych - ostatni z nich wzniesiono ok. 1700 r. W jego miejsce w 1840 r. zbudowano obecną świątynię murowaną (poświęconą 14 lipca 1844). Po II wojnie światowej parafia przejęła też administrację nad poniemieckim kościołem w Ciężkowie, dotychczas świątyni ewangelickiej.

Zasięg parafii na przestrzeni wieków zmieniał się, zawsze jednak wykraczał daleko poza same Słupy. W początkowym okresie pod jej jurysdykcją znajdował się nawet Szubin. Ze znanego dokumentu Jana Łaskiego "Liber beneficiorum" z 1521 r. wynika, że w jej obrębie znajdowało się wówczas dziewięć wsi: Słupy, Kowalewo, Wąsosz, Dąbrówka, Ciężkowo, Smarzykowo, Chraplewo i Piardowo (Mąkoszyn). Później dołączyły do nich jeszcze Antoniewo, Babiagać, Smolarnia i Wrzosy. Na skutek zmian tak w osadnictwie, jak i w podziale ter, nie było to stałe. Z dekretu z 1931 r. wiemy na przykład, że odłączono od niej Mąkoszyn i Jeziorowo. W okresie 47-67 stopniowo oddawano Chomętowu część Wąsosza. Obecnie, tak jak przy sporządzaniu pierwszego wykazu, parafia obejmuje dziewięć wiosek, choć ich skład częściowo zmienił się.

W 1939 r. działalność duszpasterska w słupach została zamknięta przez hitlerowców. W październiku tego roku aresztowali oni proboszcza Jana Szymańskiego i wikariusza Stefana Kubickiego, obaj zmarli wkrótce w 1940 r. w obozach koncentracyjnych. W okresie okupacji niemieckiej plebania zamieniona została na siedzibę straży pilnującej trzymanych w pobliskim budynku jeńców. Od 1945 r. rozpoczęto odtwarzanie struktury parafialnej.

W 1948 r. nastąpiło przejęcie opuszczonego przez ludność niemiecką poewangelickiego kościoła w Ciężkowie.

Przez niemal całą swoją historię parafia przynależała do archidiecezji gnieźnieńskiej, jednakże od reformy z 2004 r. jest częścią nowo powstałej diecezji bydgoskiej.

Poczet proboszczów

Chronologiczną i kompletną listę proboszczów ustalić można dopiero od roku 1730. Odnośnie do całego wcześniejszego okresu, dysponujemy tylko wyrywkowymi informacjami z zachowanych dokumentów. I tak dokument z roku 1399 wymienia imiona najstarszych poświadczonych proboszczów - Marcin i Marek, w roku 1433 proboszczem był Wszemir, w 1459 - Mikołaj z Gniazdowa, w 1520 - Jan z Pobiedzisk, w 1556 (do najwyżej 1569) - Marcin Stoliski, od co najmniej 1569 do co najmniej 1599 - Sebastian Palęcki (następca Stoliskiego), w 1636 - Komas Carnkowiński, od co najmniej 1663 do co najmniej 1676 - Grzegorz Gabrielowicz, a w 1700 - nieznanego imienia Gawroński.

• 1730-1743 - ks. Jan Prabucki
• 1743-1776 - ks. Jakub Rolbiecki
• 1776-1808 - ks. Wawrzyniec Sadowski
• 1810-1822 - ks. Ludwik Sadowski
• 1823-1824 - ks. Ksawery Trzebiatowski
• 1825-1829 - ks. Gabriel Cedrowicz
• 1829-1858 - ks. Andrzej Kowalewski
• 1858-1864 - ks. Antoni Tarnowski
• 1864 - ks.Michał Kentzer (p.o.)
• 1864-1923 - ks. Ludwik Sobeski
• 1923-1939 - ks. Jan Szymański
• 1945-1946 - ka. Adam Kołaczkowski (p.o.)
• 1946-1979 - ks. Zbigniew Wierzchowiecki
• 1979-1984 - ks. Jan Szurik
• 1984-1989 - ks. Zenon Patelski
• 1989-1995 - ks. Romuald Drążkowski
• od 1995 - ks. Leszek Kroll

Ponadto w XIX w. dwóch duchownych (ich imiona są nieznane) pełniło funkcję komendarzy, tj. tymczasowych zarządców mienia parafialnego. W latach 1823–1826 był to ks. Trojanowicz (w zastępstwie ówczesnych proboszczów), a w 1846 r. ks. Kentzer (po śmierci proboszcza, do czasu ustanowienia nowego).

Bibliografia

• Grzegorz Berend, Słupy - kościół św. Wita. Zarys dziejów, Gniezno 1994.
• Słupy – Parafia pw. św. Wita. diecezja.bydgoszcz.pl. [dostęp 2017-05-07].