Odchylenie ćwiartkowe

Odchylenie ćwiartkowe (także odchylenie kwartylne) – połowa rozstępu ćwiartkowego, czyli połowa różnicy pomiędzy trzecim a pierwszym kwartylem^[1]. Inaczej można określić je jako połowę obszaru zmienności 50% środkowych jednostek zbiorowości^[2].

Odchylenie ćwiartkowe określone jest wzorem:

${\displaystyle Q_{x}={\frac {Q_{3}-Q_{1}}{2}}}$^[2],

gdzie ${\displaystyle Q_{3}}$ oznacza kwartyl trzeci, a ${\displaystyle Q_{1}}$ kwartyl pierwszy.

Interpretacja

Wskazuje, jak kwartyle przeciętnie odchylają się od mediany - jakie jest przeciętne odchylenie 50% środkowych jednostek zbiorowości od mediany^[3].

Zastosowanie

• Potrzeba wyeliminowania wpływu wartości skrajnych (skrajnie dużych lub skrajnie małych)^[2].
• Pomiar zróżnicowania cechy o rozkładzie skrajnie asymetrycznym^[3].

Odchylenie ćwiartkowe jest wykorzystywane do obliczania m.in. pozycyjnego współczynnika zmienności oraz pozycyjnego typowego obszaru zmienności cechy^[4].

Zobacz też

• rozstęp ćwiartkowy,
• miara zróżnicowania rozkładu