Nuż w bżuhu

Nuż w bżuhu. 2 jednodńuwka futurystuw. Wydańe nadzwyczajne – druga jednodniówka futurystów polskich, opublikowana w formie plakatu 13 listopada 1921 roku w Krakowie, w Warszawie dwa tygodnie później^[1]. Jej redaktorami byli: w Warszawie Anatol Stern, w Krakowie Bruno Jasieński. Cała treść zapisana była w sposób fonetyczny^[2]. Jej nakład autorzy określili w jednodniówce na 30 000 egzemplarzy, najprawdopodobniej była to jednak liczba celowo zawyżona, w rzeczywistości nakład mógł szacunkowo wynosić od 3 do 5 tysięcy egzemplarzy^[3].

Na tę stronę wskazuje przekierowanie z „Nóż w brzuchu”. Zobacz też: Rana kłuta.

Zawartość

Zobacz w Wikiźródłach tekst Mięso kobiet

Zobacz w Wikiźródłach tekst Psalmu powojennego

Zobacz w Wikiźródłach tekst Prologu do „Footballu wszystkich świętych”

Wiersze

• Tytus Czyżewski, Transcendentalne panopticum, Mediumiczno-magnetyczna fotografia poety Brunona Jasieńskiego
• Bruno Jasieński, Mięso kobiet, Prolog do „Foot-Ballu wszystkich świętych”, Psalm po wojenny
• Stanisław Młodożeniec, Bombaj, Hymn pokoju, Kino
• Anatol Stern, 1/2 godziny na zielonym brzegu, Kosmiczny nos, Rewolucja ciała, Płodzenie

Wybrane inne

• Malowane spodnie
• List otwarty do p. ministra spraw wewnętrznych
• Sprostowanie
• My i prasa
• Artykuł dotyczący wieczoru futurystów w Zakopanem
• Ogłoszenie redakcji o przyjmowaniu reklam do publikacji w jednodniówkach („futuryzujmy reklamę”)

Leon Chwistek: „O poezji”

W jednodniówce przedrukowano fragment siódmego rozdziału książki Chwistka Wielość rzeczywistości wydanej w Krakowie w 1921 roku, która zawiera podział poezji na cztery różne rodzaje odpowiadające czterem rodzajom rzeczywistości: prymitywistyczną, realistyczną, impresjonistyczną i formistyczną. Wydrukowany fragment skupia się na poezji formistycznej, jako na takiej, która znajduje się w oddaleniu od naukowych opozycji prawdy-fałszu, ale też nie stanowi „muzyki szmerów”, czyli zbioru zdań bez znaczenia. Poezja taka powstać może jedynie dzięki szczerości artysty, a jej zadaniem podstawowym (tak jak każdej nowej dziedziny sztuki) jest poszerzanie języka.

Publikacja w Nużu w bżuhu nastawiła środowisko naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego nieprzychylnie do Chwistka, co poskutkowało trudnościami w uzyskaniu przez niego habilitacji^[4].

Krytyka. Nieśmiertelny tom futuryz (o Sternie)

Recenzja wydanej przez Sterna i Wata jednodniówki Nieśmiertelny tom futuryz. Entuzjastyczny, a nawet reklamowy artykuł ('Stern jest genialnym poetą, (…) poezjami Nieśmiertelnego tomu Stern przeniósł się od razu do wielkiej literatury europejskiej^[5]) został napisany prawdopodobnie przez samego Sterna. Recenzja mogła służyć obronie tomu, którego nakład został skonfiskowany przez cenzurę^[1].

Ostatnie wieczory futurystów w Zakopanem (…)

Utrzymana w prowokacyjnym tonie reakcja futurystów na wydarzenia, które miały miejsce 10 sierpnia 1921 roku w Zakopanem. W sali „Morskiego Oka” miał się wtedy odbyć wieczór poetycki futurystów. W czasie jego trwania Jan Lechoń wszedł na scenę i spoliczkował Sterna, wywiązała się awantura i bijatyka wśród publiczności, futuryści zostali obrzuceni jajkami^[6]. W Nużu w bżuhu futuryści relacjonowali to wydarzenie jako „walkę dwóch odłamów publiczności na pięści i jajka!”^[7], zapewniali też, że „kobiety masowo stanęły po stronie futurystów”^[7]. Zapowiadali także dalsze wieczory futurystyczne w większych miastach Polski i zachęcali do używania jajek, które „są bronią jedynie godną człowieka cywilizowanego: przypominają ręczne granaty a nie są śmiertelne”^[7].

Reakcja krytyki

Nuż w bżuhu wzbudził wielkie oburzenie krytyki. Szczególnie szokował utrzymany w konwencji czarnego humoru wiersz Jasieńskiego Mięso kobiet (zob. pełny tekst wiersza w wikiźródłach):

Pszehodząc pszypadkowo pszez ćeńisty pasaż,

mimo palm kiwającyh śę jak senny palec

zobaczyłem kobietę, kturą rąbał masaż

i układał na ladźe kawał po kawale

(…)

Pożerajcie kobiety z octem i na sucho

Pszestańće z nimi robić swoje nudne świństwa

Kohankowie, noszący swe kohanki w bżuhu

nadhodźi wasza era: nowe maćeżyństwo

Lwowska „Gazeta Wieczorna” nazwała futurystów fanatykami ludożerstwa i apostołami zboczeń^[4]. Z kolei Maciej Wierzbiński, w swoim artykule Głupota i zbrodnia opublikowanym 13 grudnia 1921 w „Rzeczpospolitej” dopatrywał się w publikacji zamachu na pisownię i język polski, treść określał jako morze bezsensu i ohydy, i upatrywał w tym celowe, zorganizowane działanie mające na celu przygotowanie gruntu pod posiew bolszewizmu^[4]. Wzywał władze do położenia kresu takim działaniom. Wezwanie to odniosło skutek — 14 grudnia 1921 roku cały nakład Noża w bżuhu został skonfiskowany przez cenzurę (mimo że jednodniówka została jej wcześniej przedstawiona i zyskała akceptację cenzorów)^[4]. W obronie wydawnictwa interweniowało bezskutecznie wielu publicystów.