Nocek łydkowłosy

Nocek łydkowłosy^[9] (Myotis dasycneme) – gatunek ssaka latającego z podrodziny nocków (Myotinae) w obrębie rodziny mroczkowatych (Vespertilionidae).

Nocek łydkowłosy

Myotis dasycneme[1]
(Boie, 1825)
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	nietoperze
Podrząd	mroczkokształtne
Nadrodzina	Vespertilionoidea
Rodzina	mroczkowate
Podrodzina	nocki
Rodzaj	nocek
Podrodzaj	Myotis
(bez rangi)	grupa gatunkowa dasycneme
Gatunek	nocek łydkowłosy
Synonimy
Vespertilio mystacinus[a] Boie, 1823[2] Vespertilio dasycneme Boie, 1825[3] Vespertilio limnophilus Temminck, 1839[4] Vespertilio ferrugineus[b] Temminck, 1840[5] Myotis dasycneme major Ognev & Worobiev, 1923[6] Myotis surinamensis[c] Husson, 1962[7]
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[8]
bliski zagrożenia
Zasięg występowania

Taksonomia

Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1825 roku niemiecki zoolog Friedrich Boie nadając mu nazwę Vespertilio dasycneme^[3]. Holotyp pochodził z Jutlandii, w Danii^[10].

Myotis dasycneme należy do podrodzaju Myotis i grupy gatunkowej dasycneme której jest jedynym przedstawicielem^[11]. Pokrewieństwo M. dasycneme z innymi gatunkami z podrodzaju Myotis jest stosunkowo niepewne i żaden gatunek nie wydaje się być blisko spokrewniony z M. dasycneme, co potwierdza rozpoznanie jego monotypowej grupy gatunkowej^[11]. Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World uznają ten gatunek za monotypowy^[11].

Etymologia

• Myotis: gr. μυς mys, μυός myos „mysz”; ους ous, ωτος ōtos „ucho”^[12].
• dasycneme: gr. δασυς dasys „włochaty, kudłaty”^[13]; κνημη knēmē „noga”^[14].

Zasięg występowania

Nocek łydkowłosy występuje w środkowej i wschodniej Europie od południowej Szwecji do północnej Francji, Niemczech i Polski oraz na wschód do rzeki Jenisej w środkowej Rosji; izolowane populacje występują w Węgrzech, Rumunii, Ukrainie i północnym Kazachstanie^[11].

Morfologia

Długość ciała (bez ogona) 57–68 mm, długość ogona 46–51 mm, długość ucha 17–18 mm, długość tylnej stopy 11–12 mm, długość przedramienia 34–49 mm; masa ciała 13–18 g^[15]. Koziołek sięgający połowy długości ucha. Grzbiet wyraźnie ciemniejszy od jasnego brzucha. Wzór zębowy: I ${\displaystyle {\tfrac {2}{3}}}$ C ${\displaystyle {\tfrac {1}{1}}}$ P ${\displaystyle {\tfrac {3}{3}}}$ M ${\displaystyle {\tfrac {3}{3}}}$ = 38^[15]. Kariotyp wynosi 2n = 44 i FNa = 52 (Rosja)^[15].

Ekologia

Żywi się owadami, głównie muchówkami z rodziny ochotkowatych, wodnymi chrząszczami i chruścikami. Jest związany z dużymi zbiornikami wody, zarówno stojącej jak i płynącej, nad którymi poluje, chwytając ofiary znad samej tafli. W okresie letnim spotykany jest na strychach budynków, rzadko w skrzynkach lęgowych, dziuplach drzew i szczelinach mostów. Zimuje w jaskiniach, piwnicach i fortyfikacjach.

Zagrożenia i ochrona

W Polsce jest objęty ścisłą ochroną gatunkową oraz wymagający ochrony czynnej, dodatkowo obowiązuje zakaz fotografowania, filmowania lub obserwacji, mogących powodować płoszenie lub niepokojenie^[16][17]. Znane są tylko dwie kolonie rozrodcze nocka łydkowłosego (w Jeleniewie na Suwalszczyźnie i w Lubni na Pomorzu), choć przypadki schwytania lub znalezienia karmiących samic i młodych wskazują na istnienie jeszcze kilku obszarów, gdzie gatunek ten rozmnaża się w Polsce. Jest natomiast lokalnie pospolitym i licznym gatunkiem w Holandii, zachodniej Danii (Jutlandia), Łotwie i Rosji.

Uwagi

1. Nie Vespertilio mystacinus Kuhl, 1817.
2. Nie Vespertilio ferrugineus C.L. Brehm, 1827.
3. Nowa nazwa dla Vespertilio ferrugineus Temminck, 1840.