Loading AI tools
nagroda informatyczna Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Nagroda Turinga – nagroda przyznawana corocznie od 1966 za wybitne osiągnięcia w dziedzinie informatyki przez Association for Computing Machinery (ACM)[1].
Nagroda za |
osiągnięcia w dziedzinie informatyki |
---|---|
Przyznający | |
Państwo | |
Pierwsze rozdanie |
1966 |
Strona internetowa |
Nazwa nagrody została ustanowiona dla uczczenia brytyjskiego współtwórcy informatyki, matematyka Alana Turinga[1]. Na czele komisji przyznającej wyróżnienie zasiada Michael Jordan z ACM, a w jej skład wchodzą m.in. przedstawiciele uczelni technicznych i przedsiębiorstw informatycznych[2].
Początkowo wyróżnieniu towarzyszyła nagroda pieniężna w wysokości 25 000 USD fundowana przez ACM. 3 grudnia 2002, dzięki wsparciu przedsiębiorstwa Intel, nagroda ta wzrosła do 100 000 USD[3]. 26 lipca 2007 przedsiębiorstwo Google dołączyło do Intela zwiększając nagrodę do 250 000 USD[4]. 13 listopada 2014 poinformowano, że nagroda wzrasta do 1 000 000 USD[5] i jest fundowana wyłącznie przez Google[6].
Nagroda Turinga bywa określana mianem „informatycznej nagrody Nobla”[1].
Rok | Wyróżnieni | Uzasadnienie | Źródła |
---|---|---|---|
1966 | Alan Perlis | Za wpływ na rozwój zaawansowanych technik programowania i budowy kompilatorów. | [7] |
1967 | Maurice V. Wilkes | Profesor Wilkes jest znany jako projektant i wykonawca pierwszego komputera wykorzystującego program przechowywany w pamięci wewnętrznej. Zbudowany w 1949 roku EDSAC używał pamięci rtęciowej. Znany jest również jako współautor książki Preparation of Programs for Electronic Digital Computers z 1951 roku, w której razem z Davidem Johnem Wheelerem i Stanleyem Gillem wprowadzili koncepcję biblioteki programistycznej. | [8] |
1968 | Richard Hamming | Za pracę nad metodami numerycznymi, automatycznymi systemami kodowania oraz kodami wykrywającymi i korygującymi błędy. | [9] |
1969 | Marvin Minsky | Za pracę nad sztuczną inteligencją. | [10] |
1970 | James H. Wilkinson | Za badania w dziedzinie analizy numerycznej w celu ułatwienia stosowania komputerów cyfrowych wysokiej prędkości, otrzymał specjalny dowód uznania za pracę w obliczaniu algebry liniowej i wstecznej analizie błędów. | [11] |
1971 | John McCarthy | Wykład dr. McCarthy’ego „Obecny stan badań nad sztuczną inteligencją” jest tematem, który pokrywa obszar, w którym osiągnął poważne uznanie za swoją pracę. | [12] |
1972 | Edsger Dijkstra | Edsger Dijkstra był główną osobą wnoszącą wkład w późnych latach 50. XX w. w rozwój Algolu, wysoko poziomowego języka programowania, który stał się przykładem przejrzystości i matematycznej dokładności. Jest jednym z głównych przedstawicieli sztuki języków programowania i nauki z nimi związanej w ogóle, a także ogromnie przyczynił się do naszego rozumienia ich budowy, opisu i realizacji. Piętnaście lat jego publikacji rozciąga się od artykułów teoretycznych na temat teorii grafów, do podstawowych podręczników, wyjaśniających tekstów i filozoficznych rozważań w dziedzinie języków programowania. | [13] |
1973 | Charles W. Bachman | Za wybitny wkład w technologię baz danych. | [14] |
1974 | Donald E. Knuth | Za poważny wkład w analizę algorytmów i projektowanie języków programowania i szczególnie za wkład w Sztukę programowania poprzez znaną serię książek pod tym samym tytułem. | [15] |
1975 | Allen Newell Herbert Simon |
We wspólnych naukowych staraniach, rozciągających się przez 20 lat, początkowo we współpracy z J.C. Shawem i RAND Corporation, później wraz z licznymi kolegami z wydziału i studentami Carnegie Mellon University w Pittsburghu, wnieśli fundamentalny wkład w badania nad sztuczną inteligencją, psychologią ludzkiego poznania i procesem ewidencji. | [16][17] |
1976 | Michael O. Rabin Dana S. Scott |
Za wspólnie napisaną pracę Finite Automata and Their Decision Problem, która wprowadziła ideę niedeterministycznego automatu skończonego dowodzącą, iż jest ogromnie wartościowym pojęciem. Ich książka jest nieprzerwaną inspiracją dla późniejszych prac w tej dziedzinie. | [18][19] |
1977 | John Backus | Za dogłębny, wpływowy i trwały wkład w projekt praktycznych metod wysoko poziomowego programowania, w znacznej mierze poprzez pracę nad Fortranem i za płodne publikacje na temat formalistycznych procedur dla dokumentacji języków programowania. | [20] |
1978 | Robert W. Floyd | Za istotny wpływ na metodologię tworzenia wydajnych i niezawodnych oprogramowań. Za pomoc w ufundowaniu badań nad istotnymi dziedzinami informatyki: teorii parsowania, semantykę języków programowania, automatyczną weryfikację formalną, automatyczną syntezę programów, i analizę algorytmów. | [21] |
1979 | Kenneth E. Iverson | Za pionierski wysiłek w językach programowania i matematyczny zapis z którego wynikł język programowania obecnie znany jako APL, za jego wkład w realizację systemów interaktywnych, edukacyjne wykorzystanie APL i w teorię i praktykę języków programowania. | [22] |
1980 | C. Antony R. Hoare | Za istotny wkład w określenie i projekt języków programowania. | [23] |
1981 | Edgar F. Codd | Za zasadniczy i trwały wkład w teorię i praktykę systemu zarządzania bazą danych a zwłaszcza w model baz danych oparty na postulatach relacyjności. | [24] |
1982 | Stephen A. Cook | Za postęp w zrozumieniu teorii złożoności obliczeniowej w sposób znaczący i dogłębny. | [25] |
1983 | Dennis Ritchie Ken Thompson |
Za ogólny rozwój teorii systemów operacyjnych, a szczególnie za napisanie systemu operacyjnego Unix. | [26][27] |
1984 | Niklaus Wirth | Za rozwinięcie szeregu nowatorskich języków programowania Euler, Algol W, Pascal i Modula. Pascal stał się językiem ważnym z punktu widzenia edukacji, a także podstawą do dalszych badań nad językami, systemami i architekturami komputerowymi. | [28] |
1985 | Richard M. Karp | Za trwały wkład w teorię algorytmów, włącznie z rozwojem wydajnych algorytmów dla problemu przepływu w sieciach oraz innych problemów optymalizacji kombinatorycznej, identyfikację wielomianowego czasu wykonania z intuicyjnym pojęciem algorytmicznej wydajności i to, co najbardziej znaczące, wkład w teorię NP-zupełności. Karp wprowadził nową metodologię dowodzenia NP-zupełności problemów, co pozwoliło zidentyfikować wiele zagadnień teoretycznych jako trudne obliczeniowo. | [29] |
1986 | John Hopcroft Robert Tarjan |
Za fundamentalny wkład w projektowanie i analizę algorytmów i struktur danych. | [30][31] |
1987 | John Cocke | Za znaczący wkład w teorię i projektowanie kompilatorów, w architekturę dużych systemów i w rozwój architektury RISC; za wynalezienie i usystematyzowanie podstawowych przekształceń optymalizacyjnych używanych obecnie w kompilatorach: redukcję siły operatorów (ang. reduction of operator strength), eliminację wspólnych podwyrażeń (ang. elimination of common subexpressions), alokację rejestrów (ang. register allocation), propagację stałych (ang. constant propagation) i eliminację nieużytecznego kodu (ang. dead code elimination). | [32] |
1988 | Ivan Sutherland | Za pionierski i wizjonerski wkład w grafikę komputerową, którego początkiem był Sketchpad i jego dalszą kontynuację. | [33] |
1989 | William Kahan | Za istotny wkład w analizę numeryczną. Czołowy ekspert od obliczania liczb zmiennoprzecinkowych. Kahan oddał się sprawie „zrobienia bezpiecznego świata dla obliczeń liczbowych”. | [34] |
1990 | Fernando J. Corbató | Za pionierską pracę w uporządkowaniu pomysłów i kierowanie rozwojem systemów komputerowych na dużą skalę, ogólnego przeznaczenia z podziałem czasu i zasobów, CTSS i Multics. | [35] |
1991 | Robin Milner | Za trzy odmienne i skończone dokonania:
|
[36] |
1992 | Butler W. Lampson | Za wkład w rozwój rozprowadzanych osobistych środowisk komputerowych i technologii ich wykonania: stacji roboczej, sieci komputerowej, systemu operacyjnego, oprogramowania, monitora, bezpieczeństwa teleinformatycznego i procesora tekstu. | [37] |
1993 | Juris Hartmanis Richard E. Stearns |
W dowód uznania za przełomową pracę, która ustaliła fundamenty pod dziedzinę teorii złożoności obliczeniowej. | [38][39] |
1994 | Edward Feigenbaum Raj Reddy |
Za pionierskie projekty i konstrukcje wielkoskalowych systemów sztucznej inteligencji, pokazujące praktyczne znaczenie i potencjalny komercyjny wpływ technologii sztucznej inteligencji. | [40][41] |
1995 | Manuel Blum | W dowód uznania za wkład w rozwój teorii złożoności obliczeniowej oraz jej zastosowań w kryptografii i weryfikacji formalnej. | [42] |
1996 | Amir Pnueli | Za wprowadzenie logiki temporalnej do informatyki oraz znaczący wkład w weryfikację systemów i programów. | [43] |
1997 | Douglas Engelbart | Za inspirującą wizję przyszłości komputerów interaktywnych i wynalezienie kluczowych technologii pomocnych w realizacji tej wizji. | [44] |
1998 | James Gray | Za wkład w dziedzinie teorii baz danych, szczególnie w dziedzinie przetwarzania transakcyjnego. | [45] |
1999 | Frederick P. Brooks Jr. | Za wkład w dziedzinie architektury komputerów, systemów operacyjnych i inżynierii oprogramowania. | [46] |
2000 | Andrew Chi-Chih Yao | Za wkład w rozwój teorii obliczeń, a w szczególności teorii generatorów liczb pseudolosowych, kryptologii i złożoności komunikacyjnej. | [47] |
2001 | Ole-Johan Dahl Kristen Nygaard |
Za współtworzenie koncepcji obiektowych języków programowania i opracowania języka Simula. | [48][49] |
2002 | Leonard M. Adleman Ronald L. Rivest Adi Szamir |
Za pomysłowy wkład w uczynienie kryptografii asymetrycznej użytecznej w praktyce. | [50][51][52] |
2003 | Alan Kay | Za pionierską pracę nad obiektowymi językami programowania jako lider zespołu tworzącego język Smalltalk i fundamentalny wkład w rozwój komputerów osobistych. | [53] |
2004 | Vinton G. Cerf Robert E. Kahn |
Za pionierskie prace nad internetem, wliczając w to projekt i wykonanie podstawowych protokołów komunikacyjnych TCP/IP i za przewodnictwo w badaniach na Internetem. | [54][55] |
2005 | Peter Naur | Za wkład w definicję języka Algol 60, konstrukcję kompilatorów oraz sztukę i praktykę programowania. | [56] |
2006 | Frances E. Allen | Za wkład, który zasadniczo poprawił rozwiązywanie problemów w programach komputerowych, oraz przyspieszył użycie wysokowydajnych obliczeń. | [57] |
2007 | Edmund M. Clarke E. Allen Emerson Joseph Sifakis |
Za wkład w rozwój Model Checking jako wysoko efektywnej technologii, szeroko stosowanej w budowie sprzętu komputerowego i oprogramowania. | [58][59][60] |
2008 | Barbara Liskov | Za wkład do praktycznych i teoretycznych podstaw języków programowania i projektowania systemów, zwłaszcza odnoszący się do abstrakcji danych, odporności na błędy i obliczenia rozproszone. | [61] |
2009 | Charles P. Thacker | Za pionierski projekt i realizację pierwszego współczesnego komputera osobistego – Alto. | [62] |
2010 | Leslie Valiant | Za przełomowy wkład w teorię obliczeń, w tym obliczeniową teorię uczenia się (PAC), złożoność obliczeniową, obliczenia algebraiczne, teorię obliczeń równoległych oraz rozproszonych. | [63] |
2011 | Judea Pearl | Za wkład w sztuczną inteligencję poprzez rozwój rachunku różniczkowego dla rozumowania probabilistycznego i przyczynowego. | [64] |
2012 | Shafi Goldwasser Silvio Micali |
Za teoretyczne podwaliny kryptografii oraz za wprowadzenie nowych metod efektywnej weryfikacji dowodów matematycznych w teorii złożoności. | [65][66] |
2013 | Leslie Lamport | Za wkład w teorię i praktykę systemów rozproszonych i równoległych, w szczególności za wprowadzenie koncepcji przyczynowości i zegarów logicznych, bezpieczeństwa i żywotności oraz spójności sekwencyjnej. | [67] |
2014 | Michael Stonebraker | Za wkład w rozwój założeń i praktyk podstaw nowoczesnych baz danych. | [68] |
2015 | Whitfield Diffie Martin Hellman |
Za wkład we współczesną kryptografię. | [69][70] |
2016 | Tim Berners-Lee | Za stworzenie World Wide Web, pierwszej przeglądarki internetowej oraz podstawowych protokołów i algorytmów internetowych. | [71] |
2017 | John L. Hennessy David Patterson |
Za systematyczne, ilościowe podejście do projektowania i oceniania architektur komputerowych mające trwały wpływ na przemysł mikroprocesorowy. | [72] |
2018 | Yoshua Bengio Geoffrey Hinton Yann LeCun |
Za przełomy konceptualne oraz inżynieryjne, które uczyniły głębokie sieci neuronowe krytycznym komponentem Informatyki. | [73] |
2019 | Edwin E. Catmull Patrick M. Hanrahan |
Za zasadniczy wkład w grafikę komputerową 3D i za rewolucyjny wpływ na obrazy generowane komputerowo (ang. CGI computer-generated imagery) wykorzystywane w produkcji filmowej i innych zastosowaniach | [74] |
2020 | Alfred V. Aho | Za algorytmy i teorię leżącą u podstaw implementacji języka programowania oraz za syntezę tych i innych wyników w swoich książkach, które kształciły pokolenia informatyków. | [75] |
2021 | Jack Dongarra | Za wkład w algorytmy numeryczne i biblioteki, które umożliwiły oprogramowaniu obliczeniowemu o wysokiej wydajności dotrzymywanie kroku z eksponentacyjnymi ulepszeniami sprzętu przez ponad cztery dekady | [76] |
2022 | Robert Metcalfe | Za wynalezienie, standaryzację i komercjalizację technologii Ethernet | [77][78] |
2023 | Awi Wigderson | Za fundamentalny wkład w teorię obliczeń, w szczególności za zmianę rozumienia roli losowości w obliczeniach, a także za dziesięciolecia intelektualnego przywództwa w informatyce teoretyczne | [79] |
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.