Nabiści

Nabiści – grupa artystyczna, działająca we Francji w latach 1888–1899, stworzona przez Paula Sérusiera i Maurice'a Denisa.

Paul Sérusier Talizman – sztandarowe dzieło nabizmu, 1888

Nazwę nabistów utworzył lekarz, poeta i intelektualista Henri Cazalis^[1] od hebrajskiego słowa nabis oznaczającego proroka. Termin ten ukazywał paralelę pomiędzy sposobem, w jakim ci malarze zmierzali do ożywienia malarstwa (jako prorocy sztuki współczesnej) i sposobem, jakim starożytni prorocy odmłodzili Izrael^[2]. Nazwa ta prawdopodobnie powstała w wyniku tego, że „większość ich nosiła brody, niektórzy byli Żydami i wszyscy byli rozpaczliwie poważni”^[3].

Artykuł M. Denisa z sierpnia 1890 pt. Definicja neotradycjonizmu drukowany w piśmie Sztuka i Krytyka (fr. Art et Critique)^[4] uważany był za manifest artystyczny tegoż kierunku. W swoim programie artystycznym artyści zauważyli, że w sztuce rzeczywistość ulega podwójnej deformacji: subiektywnej – ukazującej indywidualne uczucia twórcy i obiektywnej – łączącej w sobie poszukiwania artystyczne. Interesowali się muzyką, literaturą, filozofią, religiami świata. Inspirowali się sztuką Lautreca, Gauguina, Moreau, symbolizmu i prerafaelitów. Współpracowali z czasopismem La Revue blanche. Swoje obrazy umieszczali m.in. na wystawach Związku Artystów Niezależnych, w galerii Le barc de Boutteville. W marcu 1899 odbyła się ostatnia wystawa grupy.

Ich malarstwo charakteryzuje zazwyczaj głęboki koloryt, płaskość plamy barwnej, wyraźny kontur, dekoracyjność oraz inspiracje sztuką japońską^[5]. Odrzucali zasady akademickiego malarstwa uważając je za sztuczne i przesadnie odtwarzające pejzaże natury.

Do grupy nabistów należeli:

• Paul Sérusier (1863–1927)
• Maurice Denis (1870–1943)
• Pierre Bonnard (1867–1947)
• Édouard Vuillard (1868–1940)
• Henri Gabriel Ibels (1867–1936)
• Auguste Cazalis
• Paul Ranson (1864–1909)
• Jan Verkade (1868–1946)
• Aristide Maillol, rzeźbiarz (1861–1944)
• Félix Vallotton (1865–1925)
• Ker Xavier Roussel (1867–1944)

Jako grupa istnieli bardzo krótko, stanowili jednak znaczącą inspirację i mieli duży wpływ artystyczny na twórczość Matisse'a, kubistów, Balthusa, Kandinsky'ego, Mondriana i Czapskiego. W Polsce idee nabizmu wywarły szczególnie silny wpływ na artystów spod znaku krakowskiego ugrupowania "Sztuka".