Nabój 9 × 19 mm Parabellum

9 × 19 mm Parabellum (9 × 19 mm Luger, 9 × 19 mm NATO) – nabój pistoletowy kaliber 9 mm, o długości łuski 19,15 mm (9 × 19 mm). Jest to obecnie najpopularniejszy na świecie nabój pistoletowy, używany w większości typów pistoletów wojskowych i policyjnych oraz pistoletów maszynowych.

9 × 19 mm Parabellum

Naboje 9 mm Parabellum FMJ i pocisk do nich
Rodzaj	pistoletowy
Kaliber	9 mm
Średnica
pocisku	9,03 mm
min. łuski	9,65 mm
max. łuski	9,93 mm
kryzy	9,96 mm
Długość
łuski	19,15 mm
pocisku	15,5 mm
naboju	29,7 mm
Masa
naboju	10,4–12,5 g
pocisku	6,8–9,7 g
materiału miotającego	0,32–0,36 g
Inne
Prędkość początkowa	305–420 m/s
Energia początkowa	584 J
Ciśnienie maksymalne	160–300 MPa

Historia

Opracowany przez Georga Lugera w 1902 do pistoletów P08 Parabellum (stąd nazywany też Luger). Początkowo z pociskiem walcowo-stożkowym, od 1915 z walcowo-owalnym. Aktualnie produkowany z różnymi rodzajami pocisków i używany w większości armii świata. Charakterystyki produkowanych nabojów tego typu znacznie się różnią, wspólne są jedynie ich wymiary (z wyjątkiem pocisków specjalnych).

Po II wojnie światowej nabój 9 × 19 mm Parabellum znalazł się na uzbrojeniu wielu państw europejskich. Po powstaniu NATO stał się przepisowym nabojem pistoletowym paktu. Nabój 9 × 19 mm NATO musi mieć następujące parametry:

• masa pocisku 7,45 g,
• pocisk w płaszczu,
• prędkość początkowa 396 m/s,
• energia początkowa pocisku 584 J,
• średnią wartość ciśnienia maksymalnego 205 MPa,
• skupienie 76 mm na 50 m.

Przed drugą wojną światową nabój 9 × 19 mm był przepisowym nabojem pistoletowym Wojska Polskiego, stosowany był w pistolecie Vis i pistolecie maszynowym Mors. Obecnie ponownie znalazł się na uzbrojeniu polskiej armii i jest używany równolegle z wycofywanym nabojem 9 × 18 mm Makarowa.

Od 2003 roku nabój 9 × 19 mm Parabellum w wersji 7N21 znajduje się na uzbrojeniu armii Federacji Rosyjskiej.

Wersje

• D – francuski, pocisk o masie 8 g i prędkości początkowej 396 m/s
• M38 – włoski, pocisk o masie 8 g i prędkości początkowej 305 m/s
• M39B – szwedzki, pocisk o masie 6,8 g i prędkości początkowej 420 m/s
• FN – belgijski, zwykły, pocisk o masie 8 g i prędkości początkowej 356 m/s
• FN – belgijski, smugacz, pocisk o masie 7,65 g i prędkości początkowej 350 m/s
• Mk 2Z – brytyjski, zgodny z 9 × 19 mm NATO
• 7N21 – rosyjski, masa pocisku 5,5 g
• 7N31 – rosyjski specjalny z pociskiem przeciwpancernym do broni typu Pistolet GSz-18, PP-2000

Producenci

• S & B – Sellier & Bellot, Vlašim, Czechy
• CBC – Companhia Brasileira de Cartuchos, São Paulo, Brazylia
• HP – Hirtenberger Patronen-, Zündhütchen- und Metallwarenfabrik AG, Hirtenberg, Austria
• CCI – Omark Industries, CCI-Speer Sporting Equipment Division, Lewiston USA
• PS – Pirotecnia Militar de Sevilla, Sewilla, Hiszpania
• G.F.L. – Giulio Fiocchi S.p.a. Lecco, Włochy
• 070 – FFV Vanäsverken, Karlsborg, Szwecja
• SM – AB Svenska Metallverken, Sztokholm, Szwecja
• PMC – Poongsan Metal Manufacturing Company Ltd, Poongsan, Korea
• P.M.C. – Eldorado Cartridge Co., Boulder City, USA
• SK – Považské Strojárne, Považská Bystrica, Słowacja
• IK – Igman Zavod, Konjic, Bośnia i Hercegowina
• 21 – Zakłady MESKO, Polska
• BAS – Zakład w Barnauł, Rosja
• LAPUA – Zakład w Lapua, Finlandia
• PFA – Polska Fabryka Amunicji S.A., Polska

Zobacz też

• Nabój 9 × 21 mm IMI

Bibliografia

• StanisławS. Kochański StanisławS., Broń strzelecka lat osiemdziesiątych, Warszawa: Bellona, 1991, ISBN 83-11-07784-3, OCLC 233499382. Brak numerów stron w książce
• Ireneusz Chloupek, Standard pana Lugera. Komandos 6/94. ISSN 0867-8669