Nabój 12,7 × 81 mm

Nabój 12,7 × 81 mm – standardowy nabój wielkokalibrowy używany przez brytyjskie siły zbrojne, w szczególności przez Royal Navy, jako amunicja do wkm Vickers 12,7 mm w czasie II wojny światowej. Eksportową wersję SR wykorzystywały szeroko lotnictwo japońskie i włoskie.

12,7 × 81 mm Vickers

Taśma amunicyjna z nabojami 12,7 × 81 mm SR
Rodzaj	nabój wielkokalibrowy
Kaliber	12,7 mm
Średnica
max. łuski	18,4 mm
kryzy	18,3 (zwykły) 19,3 mm (SR)
Długość
łuski	81 mm
Masa
pocisku	36–37 g
Inne
Prędkość początkowa	753–760 m/s
Energia początkowa	10700 J

Zobacz multimedia związane z tematem: Nabój 12,7 × 81 mm

Historia naboju sięga I wojny światowej, kiedy pojawiły się opancerzone samoloty, wobec których standardowa amunicja karabinowa była mało skuteczna. Niewielka ilość materiału zapalającego w tej amunicji utrudniała też zwalczanie balonów obserwacyjnych i sterowców. Dlatego rozpoczęto eksperymenty z amunicją większego kalibru, czego pionierami byli Niemcy z nabojem 13,25 mm Mauser^[1].

Brytyjczycy jako punkt wyjścia wzięli myśliwski nabój .600/.500, przeznaczony do polowania na słonie. Na jego podstawie firma Vickers opracowała nabój bez kryzy kaliber 12,7 mm i łusce długości 81 mm, który oznaczyła .5V/580 (od pocisku ważącego 580 granów, czyli ok. 37,5 g). Został on przyjęty do służby w 1924 roku, wraz z wkm-em Vickers 12,7 mm, którego największym użytkownikiem była Royal Navy (12,5 tys. egzemplarzy)^[1]. Wkm Vickers był standardową bronią przeciwlotniczą okrętów brytyjskich przed II wojną światową, w czasie konfliktu broń tę wymieniano na działka 20 mm^[2] (RAF w ogóle nie przyjął jej do służby, przechodząc od razu ze zwykłych km-ów na działka^[3]).

Lotniczą wersję karabinu Vickersa kupiły siły lotnicze Japonii i Syjamu. Na potrzeby eksportu firma stworzyła w 1923 r. wersję naboju o częściowo wystającej kryzie, określoną jako 12,7 × 81SR (ang. semi-rimmed; oznaczenie fabryczne .5"V/565, od pocisku, który ważył 565 granów – 36,5 g). Produkowano do nich pociski zwykłe, przeciwpancerne (ze smugaczem i bez) oraz zapalające ze smugaczem. Prędkość wylotowa pocisków wynosiła 760 m/s^[1]. Licencję Vickersa na ten nabój uzyskały Włochy, a od nich pozyskała go Japonia^[3].

Dzięki mniejszej (np. od naboju Browninga) energii naboju możliwa była budowa stosunkowo lekkich konstrukcji broni lotniczej o dużej szybkostrzelności. Najbardziej udaną wśród nich był japoński karabin maszynowy Ho-103, ważący 22 kg i wystrzeliwujący do 900 pocisków na minutę. Innymi karabinami były włoskie Breda-SAFAT i Scotti^[3].

Amunicja[1]

Nazwa pocisku	typ	waga	przyjęcie do służby	uwagi
Ball Mark I.z	zwykły, rdzeń aluminiowo-ołowiany	37,5 g	1924
Ball Mark II.z	zwykły, rdzeń aluminiowo-ołowiany	37,5 g	1925	prędkość wylotowa 774 m/s
Ball Mark II	zwykły	37,5 g	1933	kordytowy ładunek miotający
Armour Piercing W. Mark 1.z:	przeciwpancerny, z rdzeniem z utwardzonej stali		1925	na 90 m przebijalność 18 mm pancerza
Armour Piercing W. Mark 1	przeciwpancerny, z rdzeniem z utwardzonej stali		1933	z kordytem
Semi Armour Piercing F Mark 1.z	przeciwpancerny, z rdzeniem ze stali miękkiej		1938	prędkość wylotowa 753 m/s, na 90 m przebijalność 15 mm pancerza
SAP Tracer FG Mark 1.z, II.z, III.z	przeciwpancerny, z rdzeniem ze stali miękkiej i smugaczem	35,1 g 35,6 g i 33,4 g	1940–44	prędkość wylotowa 753 m/s, przebijalność jak SAP F Mk1
Incendiary B Mark I.z	zapalający	36,4 g	po 1939	2 g mieszanki zapalającej w stalowej koszulce

Przypisy

1. Anthony G. Williams: THE .5" VICKERS GUNS AND AMMUNITION. [w:] ARTICLES AND RESOURCES ON MILITARY TECHNOLOGY [on-line]. 2005-11-07. [dostęp 2011-01-14]. (ang.).
2. Peter Hodges, Norman Friedman: Destroyer weapons of World War 2. Annapolis: Naval Institute Press, s. 13. ISBN 0-87021-929-4.
3. Anthony G. Williams: Rapid Fire: The Development of Automatic Cannon and Heavy Machine Guns for Armies, Navies, and Air Forces. Airlife Publishing, Ltd, 2000, s. 58, 147–148, 177, 225. ISBN 978-1840371222.