Wywłócznik (Myriophyllum L.) – rodzaj roślin z rodziny wodnikowatych. Obejmuje około 70 gatunków[4] występujących w wodach stojących i na bagnach całej kuli ziemskiej[5], przy czym największe zróżnicowanie osiągają w Australii[6]. W Polsce występują trzy gatunki: wywłócznik kłosowy (M. spicatum), okółkowy (M. verticillatum) i skrętoległy (M. alterniflorum)[7].
Podwodne, przeważnie w okółkach po 3 i 4, rzadko skrętoległe, pierzasto podzielone na nitkowate odcinki, w ogólnym zarysie jajowate lub owalne. Liście wynurzone mniejsze, czasem niepodzielone[6].
Drobne, zebrane po 4 w okółkach w nadwodnych, szczytowych kłosach lub w kątach najwyższych liści. W kwiatostanie dolne kwiaty są żeńskie, górne męskie, czasem w środkowej części obecne są kwiaty obupłciowe. Kwiaty męskie mają kielich głęboko rozcięty na 2–4 działki. Płatków jest tyle ile działek, często barwy różowej. Pręcików jest od 2 do 8. Kwiaty żeńskie mają rurkę kielicha zrośniętą z zarodnią. Działki kielicha są 4, bardzo drobne, podobnie małe są łódeczkowate płatki, których u niektórych gatunków brak lub szybko opadają. Zalążnia zwieńczona jest 4 znamionami (brak szyjki słupka)[6].
Niektóre gatunki są uprawiane w akwariach lub oczkach wodnych. Są łatwe w uprawie i dobrze rozrastają się, jeśli tylko mają możliwość ukorzenienia się[5]. Najlepiej rosną w pełnym słońcu. Rozmnaża się je łatwo przez ukorzenianie oderwanych fragmentów pędu.
Rośliny z tego rodzaju stosowane są w roślinnych oczyszczalniach ścieków, do karmienia zwierząt, polerowania drewna oraz w ziołolecznictwie, jako zioła o działaniu przeciwgorączkowym i przeciwbiegunkowym[6].
Wywłócznik kłosowy wykorzystywany był w Ameryce Północnej przez rdzenną ludność jako pożywienie głodowe[8].
Michael A.M.A.RuggieroMichael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI:10.1371/journal.pone.0119248, PMID:25923521, PMCID:PMC4418965 [dostęp 2020-02-20](ang.).
GeoffreyG.BurnieGeoffreyG. i inni, Botanica. Ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, ISBN3-8331-1916-0, OCLC271991134.
ZbigniewZ.MirekZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 119, ISBN978-83-62975-45-7.
