Maurycy Gąssowski

Maurycy Roman Gąssowski (ur. 28 lutego 1879 w Besançon) – pułkownik kawalerii Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari.

Maurycy Roman Gąssowski

Maurycy Gąssowski (przed 1935)
pułkownik kawalerii
Data i miejsce urodzenia	28 lutego 1879 Besançon
Data śmierci	1944
Przebieg służby
Lata służby	1900–1925
Siły zbrojne	Armée française Armia Polska we Francji Wojsko Polskie
Jednostki	6 Pułk Strzelców Konnych
Stanowiska	dowódca pułku
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa wojna polsko-bolszewicka
Odznaczenia

Życiorys

Urodził się 28 lutego 1879 roku w Besançon, we wschodniej Francji^[1]. Był Polakiem z pochodzenia, wnukiem powstańca listopadowego. W 1896 roku ukończył dziewięcioklasowe gimnazjum i rozpoczął studia na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu w Besançon. 16 listopada 1900 roku wstąpił do francuskiego 13 pułku dragonów. 22 marca 1902 roku został skierowany do Szkoły Kawalerii w Saumur (franc. École de cavalerie de Saumur, którą ukończył 1 kwietnia 1906 roku w stopniu podporucznika. Zawodową służbę w armii francuskiej rozpoczął w 4 pułku strzelców konnych (franc. Le 4e régiment de dragons). 1 kwietnia 1909 roku został szefem 2. Biura w dowództwie 43 Dywizji Piechoty. 21 września 1915 roku, w stopniu rotmistrza, otrzymał przydział do Misji Francusko-Polskiej. 10 września 1917 roku został oddelegowany do Armii Polskiej we Francji. 1 listopada 1918 roku, w stopniu majora, został wyznaczony na stanowisko zastępcy szefa sztabu armii. 31 marca 1919 roku został dowódcą 1 pułku szwoleżerów, a 10 kwietnia awansował na podpułkownika. 1 września 1919 roku, po zjednoczeniu Armii gen. Hallera z Armią krajową oraz po połączeniu 1 i 3 pułku szwoleżerów w 4 pułk Dragonów Kresowych, objął dowództwo tego oddziału. 1 października 1919 roku dowodzona przez niego jednostka została przemianowana na 4 pułk strzelców konnych. Po utworzeniu dowództwa 6 Armii obowiązki dowódcy pułku łączył z funkcją inspektora wyszkolenia jazdy tego związku operacyjnego. W czasie wyprawy kijowskiej dowodził Grupą swojego imienia, której zadaniem było zajęcie stacji kolejowej Żmerynka na tyłach bolszewików. 28 maja 1920 roku został zwolniony z dowództwa 4 pułku strzelców konnych i oddany do dyspozycji Sekcji Jazdy Departamentu I Ministerstwa Spraw Wojskowych w Warszawie^[2]. 11 czerwca 1920 został zatwierdzony z dniem 1 kwietnia 1920 roku w stopniu podpułkownika, w kawalerii, w grupie oficerów byłej Armii gen. Hallera^[3].

28 października 1920 roku 4 pułk strzelców konnych został przemianowany na 6 pułk strzelców konnych, a płk Gąssowski był współautorem projektu odznaki pamiątkowej tegoż oddziału^[4]. W latach 1920–1923 płk Gąssowski był głównym kierownikiem wyszkolenia w Centralnej Szkole Kawalerii w Grudziądzu. Pełniąc służbę w szkolnictwie pozostawał oficerem nadetatowym 6 pułku strzelców konnych^[5][6][7]. 3 maja 1922 roku został zweryfikowany w stopniu pułkownika ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 roku i 35. lokatą w korpusie oficerów jazdy^[8]. 26 listopada 1923 roku został przeniesiony do 6 psk na stanowisko dowódcy pułku^[9]. Z dniem 20 listopada 1924 roku został zwolniony ze stanowiska dowódcy pułku z równoczesnym odkomenderowaniem do XVI Brygady Kawalerii^[10]. Z dniem 30 września 1925 roku został przeniesiony w stan spoczynku „z powodu trwałej niezdolności do służby wojskowej stwierdzonej przez komisję wojskowo-lekarską”^[11]. Po zwolnieniu z czynnej służby powrócił do Francji i zamieszkał w Cimiez, dzielnicy Nicei^[12]. W 1934 roku pozostawał w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Poznań-Miasto. Posiadał przydział do Oficerskiej Kadry Okręgowej Nr VII. Był wówczas „przewidziany do użycia w czasie wojny”^[13].

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari nr 5608^[14][1]
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (2 maja 1922)^[15]
• Krzyż Walecznych
• Krzyż Kawalerski Legii Honorowej
• „Croix de guerre”
• Medal Zwycięstwa

Przypisy

1. Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2022-10-05]..
2. Gnat-Wieteska 1998 ↓, s. 5–7.
3. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 24 z 30 czerwca 1920, s. 519.
4. Gnat-Wieteska 1998 ↓, s. 45.
5. Gnat-Wieteska 1998 ↓, s. 11.
6. Spis oficerów 1921 ↓, s. 273, 625.
7. Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 664, 675, 1520.
8. Lista starszeństwa 1922 ↓, s. 153.
9. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 74 z 26 listopada 1923, s. 688.
10. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 123 z 21 listopada 1924, s. 687.
11. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 91 z 9 września 1925, s. 498.
12. Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 883.
13. Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 335, 992.
14. Księga Jazdy Polskiej 1938 ↓, s. 410.
15. Order Odrodzenia Polski. Trzechlecie pierwszej kapituły 1921–1924. Warszawa: Prezydium Rady Ministrów, 1926, s. 23.

Bibliografia

• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2022-01-19].
• Spis oficerów służących czynnie w dniu 1.6.1921 r.. Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1921.
• Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922.
• Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
• Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
• Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
• Rocznik Oficerski Rezerw 1934. Biuro Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych, 1934.
• Zbigniew Gnat-Wieteska: 6 Pułk Strzelców Konnych im. Hetmana Wielkiego Koronnego Stanisława Żółkiewskiego. Pruszków: Oficyna Wydawnicza Ajaks, 1998, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich w kampanii wrześniowej. ISBN 83-87103-36-5.
• Księga Jazdy Polskiej. Bolesław Wieniawa-Długoszowski (red.) Bronisław Rakowski (red.) Władysław Dziewanowski (red.) Karol Koźmiński (red.) Stanisław Strumph-Wojtkiewicz (red.) Stanisław Ostoja-Chrostowski (red.) Stanisław Haykowski (ilust.). Warszawa: Zakłady Graficzne Instytutu Wydawniczego „Biblioteka Polska”, 1938.