Lorenzo Gafà

Lorenzo Gafà (1639–1703) – maltański architekt i rzeźbiarz epoki baroku. Zaprojektował wiele kościołów na Wyspach Maltańskich, w tym katedrę św. Pawła w Mdinie i katedrę Wniebowzięcia w Victorii na Gozo. Był młodszym bratem rzeźbiarza Melchiorre’a Cafà.

Lorenzo Gafà

Popiersie Lorenzo Gafà, wykonane prawdopodobnie przez jego brata Melchiorre’a
Data i miejsce urodzenia	1639 Birgu
Data śmierci	16 lutego 1703
Narodowość	maltańska
Praca
Styl	barok

Życie i twórczość

Gafà urodził się w 1639 w Birgu jako syn rzeźbiarza Marco Gafà i jego żony Veroniki. Karierę zawodową rozpoczął jako rzeźbiarz u boku swojego ojca, oraz starszego brata Melchiorre’a, który już był uznanym rzeźbiarzem. Lorenzo mógł studiować architekturę w Rzymie, chociaż nie ma żadnych dokumentów potwierdzających, że kiedykolwiek opuścił Maltę^[1]. Możliwe, że był uczniem włoskiego architekta Francesco Buonamiciego, podczas gdy ten ostatni mieszkał na Malcie^[2].

Prace udokumentowane

Już na początku lat sześćdziesiątych XVII wieku zainteresował się projektowaniem budynków, a od 1661 wiadomo, że był zaangażowany w projekt prezbiterium kościoła św. Filipa w Żebbuġ. Jakiś czas przed 1666 pracował przy reredos ołtarza głównego w kościele św. Scholastyki oraz w dominikańskim kościele Zwiastowania, oba w rodzinnym mieście Birgu. Znany jest również z tego, że zaprojektował ołtarz do kościoła św. Mikołaja w Valletcie. Zaprojektował również lub był zaangażowany w budowę następujących kościołów^[1]:

• Bazylika św. Pawła, Rabat (1664–83)
• Kościół św. Pawła Rozbitka, Valletta (1666–80)
• Kościół Karmelitów, Mdina (1668–72)
• Kościół Sarria, Floriana (1676)
• Kościół św. Mikołaja, Siġġiewi (1676–1693)
• Kościół św. Anny(inne języki), Birgu (1679)
• Kościół św. Rocha, Valletta (ok. 1680)
• Kościół św. Wawrzyńca, Birgu (1681–97)
• Kościół św. Piotra Męczennika, Marsaxlokk (1682)
• Kopuła kościoła św. Jerzego, Qormi (1684)
• Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, Qrendi (1685–1712)
• Sanktuarium Tal-Ħlas, Qormi (1690)
• Kościół św. Katarzyny, Żejtun (1692–1744)
• Kościół Ducha Świętego, Żejtun (1688)
• Katedra Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, Rabat (Gozo) (1697–1711)
• Powiększenie kościoła Matki Bożej Zwycięskiej, Valletta (1699)

Katedra św. Pawła w Mdinie i katedra Wniebowzięcia w Cittadelli na Gozo, których projektantem był Lorenzo Gafà pod koniec XVII i na początku XVIII wieku.

Prace przypisane

Niektóre źródła podają również, że Gafà był zaangażowany w budowę kościoła św. Katarzyny w Żurrieq (1632–1655), kościoła Our Saviour w Kalkarze (1680), kościoła Matki Bożej w Żebbuġ (1683), prezbiterium kościoła Narodzenia Najświętszej Maryi Panny(inne języki) w Naxxar (1691), kościoła Zwiastowania(inne języki) w Tarxien (1692), kościoła św. Mikołaja(inne języki) w Mdinie (1692), kościoła św. Agaty w Mdinie (1694) i kościoła św. Juliana w Senglei (1696)^[1].

Inne prace

W 1679 Gafà zaprojektował i nadzorował budowę prezbiterium katedry św. Pawła w Mdinie, a później zaprojektował Pałac Biskupi. Katedra została częściowo zniszczona kilka lat później podczas trzęsienia ziemi, chociaż nowo wybudowane prezbiterium pozostało nienaruszone. Stara katedra została rozebrana, a między 1696 a 1705 zbudowano nową, według barokowych projektów Gafà. Została ona konsekrowana 8 października 1702 i jest uważana za arcydzieło Gafà^[3].

Gafà zaprojektował także niektóre świeckie budynki, w tym Villa Bichi(inne języki) (1675), pałac generała galer w Birgu (przed 1695) i prawdopodobnie szpital Ta’Saura w Rabacie (1655)^[1].

Lorenzo Gafà zmarł 16 lutego 1703 w wieku 64 lat^[4].

Przypisy

1. Michael J. Schiavone: Dictionary of Maltese Biographies Vol. II G-Z. Pietà: Pubblikazzjonijiet Indipendenza, 2009, s. 851–852. ISBN 978-99932-91-32-9. (ang.).
2. Keith Sciberras. An Architect in Context – Francesco Buonamici. „Baroque Routes”, s. 14–15, 12.2007. [zarchiwizowane z adresu 2020-10-08]. (ang.).
3. Denis De Lucca. Mdina: the Cathedral area. „Heritage: An Encyclopedia of Maltese Culture and Civilization”. 1, s. 122, 1979. Midsea Books Ltd. (ang.).
4. Aloysius Deguara: The Metropolitan Cathedral – Mdina. Santa Venera: Heritage Books, 2008, s. 7. ISBN 978-99932-7-172-7. (ang.).

Kontrola autorytatywna (osoba):

• ISNI: 0000000049197597
• VIAF: 46466112
• LCCN: no2004010815
• GND: 1050687477