Lądowanie autorotacyjne

Lądowanie autorotacyjne – procedura bezpiecznego sprowadzenia na ziemię śmigłowca po całkowitej awarii zespołu napędowego, dzięki wykorzystaniu zjawiska autorotacji. Procedura składa się z kilku faz.

Przepływ powietrza przez wirnik śmigłowca podczas lotu normalnego i lotu z autorotacją

Wprowadzenie

Bezpośrednio po utracie mocy silników, pilot:

• zmniejsza kąt ustawienia łopat wirnika głównego, zmniejszając skok ogólny sterowaniem ogólnym (czasem do minimum)
• koryguje pedałami pojawiające odchylenie od kierunku lotu w wyniku braku napędu
• drążkiem sterowym (sterowaniem okresowym) steruje tak, aby śmigłowiec uzyskał prędkość ekonomiczną

Zniżanie

Podczas zniżania pilot:

• szuka miejsca do lądowania awaryjnego
• utrzymuje obroty wirnika i prędkość zgodnie z przepisami (Instrukcja użytkowania w locie)

Wytrzymanie

Podczas wytrzymania pilot:

• drążkiem sterowym (sterowaniem okresowym) zmniejsza prędkość śmigłowca względem ziemi.
• czuwa nad wyprostowaniem sylwetki śmigłowca (podniesienie ogona) - aby nie zawadzić ogonem o ziemię

Przyziemienie

Podczas przyziemienia pilot:

• ściąga dźwignią sterowania ogólnego skok ogólny do maksimum.

W tym momencie następuje wykorzystanie energii kinetycznej zgromadzonej w wirniku głównym i prędkość opadania maleje.

• zatrzymuje śmigłowiec na ziemi przy użyciu hamulców podwozia.

Warianty

Lądowanie autorotacyjne może być wykonane jako:

• lądowanie z pionowej autorotacji
• lądowanie z dobiegiem.

Łatwiejsze do wykonania jest lądowanie z dobiegiem.

Momenty krytyczne

• moment zaistnienia awarii (a zwłaszcza całkowita awaria napędu) - istnieje groźba utraty energii przez wirnik nośny i groźba utraty sterowania.
• moment wytrzymania - istnieje groźba zawadzenia belką ogonową lub śmigłem ogonowym o ziemię w razie niewyprostowania sylwetki śmigłowca.
• mała wysokość (lub niska prędkość) podczas wystąpienia awarii (duże zapotrzebowanie na moc) - istnieje groźba rozbicia śmigłowca znajdującego się poniżej bezpiecznej wysokości i prędkości lotu.

Obwiednia zasobów energii potencjalnej (wysokość) i kinetycznej (prędkość) jest określana jako tzw. wykres H-V. Dopiero poza tym obszarem lądowanie autorotacyjne śmigłowca może być bezpieczne. Tak więc wszelkiego rodzaju operacje w zawisie czy z małymi prędkościami nisko nad ziemią (np. prace dźwigowo-montażowe, ratownictwo górskie, lądowania przed szpitalami w mieście) są obarczone zwiększonym ryzykiem wypadku w razie awarii zespołu napędowego.

Bibliografia

• RyszardR. Witkowski RyszardR., Budowa i pilotaż śmigłowców, Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1986, ISBN 83-206-0595-4, OCLC 830218767. Brak numerów stron w książce
• Rotorcraft flying handbook. faa.gov. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-10-27)].; Rozdział 11: "Helikopter - procedury awaryjne", sekcja 11-1 do 11-4 (ang.); [Washington, D.C.], The Service, 2000. US Department of Transportation, Federal Aviation Administration, FAA-H-8083-21, OCLC 45388567.