Krzyż za udział w Wojnie 1918–1921

Krzyż za udział w Wojnie 1918–1921 – polskie państwowe odznaczenie wojskowe.

Krzyż za udział w Wojnie 1918–1921

Awers
Baretka
Ustanowiono	21 lipca 1990
Wycofano	8 maja 1999
Wielkość	42 × 42 mm
Wydano	prawie 8 tys.
Powiązane	Krzyż Niepodległości Krzyż Ochotniczy za Wojnę Order Krzyża Niepodległości

Krzyż za udział w Wojnie 1918-1921 z legitymacją w tle

Historia

Krzyż za udział w Wojnie 1918–1921 ustanowiono ustawą Sejmu z 21 lipca 1990 roku dla odznaczenia osób, które pełniąc służbę w latach 1918–1921, przyczyniły się do ugruntowania niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej^[1]. Odznaczenie nawiązuje do przedwojennego Krzyża Ochotniczego za Wojnę 1918–1921^[2].

Krzyż nadawany był uczestnikom wojny w latach 1918–1921 we wszystkich służbach, żyjącym w dniu wejścia ustawy w życie (10 sierpnia 1990). Obejmuje on wojnę polsko-ukraińską i wojnę polsko-bolszewicką. Krzyż nadawał Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej na wniosek Ministra Obrony Narodowej. Odznaczeni otrzymywali odznakę Krzyża i legitymację.

Z dniem 8 maja 1999 nadawanie Krzyża uznano za zakończone^[3]. Łącznie nadano 7821 krzyży^[2].

Opis odznaki

Odznaka^[4] w formie krzyża równoramiennego prostego wykonanego z metalu o wymiarach 42 × 42 mm, składa się z czterech równych, rozszerzonych na końcach ramion o przekroju spłaszczonego ośmioboku i związanych pośrodku sześcianem.

Na ramionach poprzecznych Krzyża wyryty jest poziomo napis: OBROŃCY – OJCZYZNY, na ramionach pionowych – daty: 1918 i 1921, w środku zaś skrzyżowania ramion znajduje się wizerunek orła na tle z białej emalii.

Forma odznaki Krzyża powtarza, z modyfikacjami, odznakę przedwojennego Krzyża Niepodległości, a wstążka powtarzała tą z Krzyża Ochotniczego za Wojnę^[5], miała szerokość 37 mm i wykonywana była w kolorze czerwonym z dwoma wąskimi białymi pionowymi paskami.

Do 1992 roku Krzyż za udział w Wojnie 1918–1921 nosiło się w kolejności po Krzyżu Walecznych, po 1992 roku – po obecnie obowiązujących odznaczeniach państwowych.

Odznaczeni

Z tym tematem związana jest kategoria: Odznaczeni Krzyżem za udział w Wojnie 1918–1921.

Wśród odznaczonych w 1990 byli m.in.: Zofia Jabłońska-Erdmanowa, Marian Cichy, Karol Cholewiński, Stefan Marcinkowski, Bogdan Mechowiecki, Maria Wittek, Stefan Jellenta i Jan Zieja^[2].

Przypisy

1. Ustawa z dnia 21 lipca 1990 r. o ustanowieniu Krzyża za udział w Wojnie 1918-1921 (Dz.U. z 1990 r. nr 53, poz. 307)
2. Stefan Oberleitner: Ordery, odznaczenia i odznaki III Rzeczypospolitej Polskiej 1990-1999. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2001, s. 50-51. ISBN 83-7174-726-8.
3. Art. 7 pkt 1 ust. 7 ustawy z dnia 16 października 1992 r. Przepisy wprowadzające ustawę o orderach i odznaczeniach, uchylające przepisy o tytułach honorowych oraz zmieniające niektóre ustawy (Dz.U. z 1992 r. nr 90, poz. 451)
4. Art. 4 ustawy z dnia 21 lipca 1990 r. o ustanowieniu Krzyża za udział w Wojnie 1918-1921
5. Tadeusz Jeziorowski, Mariusz Skotnicki (red.): Blask orderów. T. III. Warszawa: Muzeum Łazienki Królewskie, 2019, s. 64-65.

Encyklopedie internetowe (odznaczenie):

• PWN: 3928277