Kostiantyn Tesłenko

Kostiantyn Makarowycz Tesłenko, ukr. Костянти́н Мака́рович Тесле́нко (ur. 22 maja 1917 (2018)^[1] w Maczuchach na Połtawszczyźnie, zm. 20 czerwca 1988 w Doniecku) – ukraiński pisarz, nauczyciel. Bratanek Archypa Tesłenki, mąż pisarki Marii Lisovskiej (1922–1981), ojciec pisarza Ołeksandra Tesłenki (1949-1990).

Kostiantyn Tesłenko

Костянтин Макарович Тесленко

Pełne imię i nazwisko	Kostiantyn Makarowycz Tesłenko
Data i miejsce urodzenia	22 maja 1917 Maczuchy
Data i miejsce śmierci	20 czerwca 1988 Donieck
Przyczyna śmierci	udar mózgu
Miejsce spoczynku	Donieck, Muszkietowski cmentarz
Zawód, zajęcie	pisarz, nauczyciel
Narodowość	Ukrainiec
Alma Mater	Uniwersytet charkowski
Wyznanie	prawosławny
Małżeństwo	Maria Lisowska
Partnerka	Ludmyła Bołonowa
Dzieci	Ołeksandr Tesłenko
Krewni i powinowaci	stryj Archyp Tesłenko

Życiorys

Kostiantyn Tesłenko urodził się w miasteczku Maczuchy (dziś rejonu połtawskiego) w rodzinie nauczyciela muzyki najmłodszym z czterech dzieci. W 1920 stracił ojca^[2]. Ukończył technikum poligraficzne w Charkowie (1938) i filologię ukraińską na Uniwersytecie charkowskim (1946). Jeszcze w latach studenckich ożenił się z przyszłą pisarką Marią Lisowską, studentką tegoż uniwersytetu. Po studiach małżonkowie przybyli do Doniecka, gdzie wykładali język i literaturę ukraińską w szkole średniej Nr 75 (następnie Nr 265). W roku 1948 urodził się im syn Ołeksandr.

Jako wspaniały pedagog i wykładowca Kostiantyn Tesłenko był lubiany przez uczniów. O tym świadczy taki wypadek. W pierwszej połowie lat 50. traumowanego w wypadku drogowym Tesłenkę odwiedzili uczniowie klasy, kierownikiem której on był. Przewodniczył im wtedy kolega w klasie Wasyl Stus. Tesłenko był patriotą, chodził w haftowanej koszuli ludowej i w środowisku przeważnie rosyjskojęzycznym rozmawiał tylko po ukraińsku^[3]. Do końca życia pozostał bezpartyjnym, chociaż ciągle mu proponowali wstąpić w partię komunistyczną ze względu na karierę.

Już jako sekretarz wykonawczy almanachu literackiego «Donbas» on razem z redaktorem Hryhorijem Krywdą w 1972 roku puścił do druku powieść młodego pisarza Wiktora Sawczenki «Jeszcze wrócę» i kilka innych, również dysydenckich utworów Mychajła Czchana i Wołodymyra Sirenki, ukraińskich patriotów prześladowanych KGB. Za to obaj redaktorzy zostali zwolnieni. A przedtem obejmując tę posadę i będąc członkiem Narodowego Związku Pisarzy Ukrainy, Tesłenko pomagał młodym talentom wejść w literaturę (Wasyl Zacharczenko, Wiktor Sawczenko, Wołodymyr Miszczenko, Stanisław Żukowski i inni).

Po śmierci żony od 1982 roku jego towarzyszką życia została Ludmyła Bołonowa. Wniosek o zawarcie małżeństwa został złożony w urzędzie stanu cywilnego w 1988 roku.

W ostatnich latach życia Tesłenko chorował i 20 czerwca 1988 roku zmarł na udar mózgu. Został pochowany na Muszkietowskim cmentarzu w Doniecku.

Twórczość

Pierwszych prób pióra Kostiantyn Tesłenko dokonał w 1956. Odtąd pisał wspólnie z żoną aż do jej śmierci. W 1959 zobaczył świat ich debiutowy utwór «Dopóki żyję, będę kochać». Następnie w ciągu trzydziestu lat twórczego życia Tesłenko opublikował około stu nowel i opowiadań, a w ostatnich latach — dwie powieści «Zimowy grzmot» i «Kruchy lód». W pierwszą z nich autor zdołał przelać ból po stracie żony.

Kostiantyn Tesłenko zostawił po sobie pamiętniki, które potem zostały częściowo opublikowane (Donbas. - 1992. - Nr 9-10. - S. 160-175). Są to refleksje na temat wydarzeń w kraju i na świecie, stanu rzeczy w Związku Pisarzy, dokładne i bezkompromisowe charakterystyki przyjaciół i wrogów, stanowiące wartość nie tylko artystyczną, ale także dokumentalną.

W 2018 roku Ludmyła Bołonowa i Wołodymyr Biłecki przekazały trzy pamiętniki pisarza (1963–1978) do archiwów Instytutu Literatury im. Tarasa Szewczenki Narodowej Akademii Nauk Ukrainy^[2].

Utwory

• 1959 «Скільки житиму – любитиму» — Dopóki żyję, będę kochać
• 1960 «На морі слідів не лишається» — Na morzu nie zostają ślady
• 1961 «Крізь громовицю» — Przez nawałnicę
• 1962 «Знайдені крила» — Znalezione skrzydła
• 1966 «Різноцвіття» — Rozmaitość kwiatów
• 1972 «Відлуння серця» — Odgłos serca
• 1978 «Незгасимі зоряниці» — Niegasnące jutrzenki
• 1982 «Богучари» — Bohuczary
• 1985 «Неугасимые зарницы» (ros.) — Niegasnące jutrzenki
• 1985 «Зимовий грім» — Zimowy grzmot
• 1989 «Крихкий лід» — Kruchy lód

Źródła

• Летописцы шахтерского края: Сборник. Донецк: «Донбасс», 1968. 432 с.
• Ластовенко Б. Обретённые крылья // Комсомолец Донбасса. 1977. 22 мая. - [К. Тесленко - 60].
• Лазоренко А. Робота душі// Радянська Донеччина. 1987. 27 мая. - [К. Тесленко - 70].
• Васильев С. Учит добру // Вечерний Донецк. 1985. 17 декабря. – [о кн. К. Тесленко «Зимовий грім»].
• Болонова Л. Кость Тесленко у спогадах. Донецький вісник Наукового товариства ім. Шевченка. т. 27. Донецьк: український культурологічний центр; Східний видавничий дім, 2009. 348 с.
• Грані історії: збірник наукових праць. Спеціальний випуск – матеріали ІІ Всеукраїнської науково-практичної конференції «Бахмутська старовина: краєзнавчі дослідження – 2018». Слов'янськ, 2018. Вип. 1(9).

335 с.

• Кость Тесленко. Підслухані думки. Уривки з щоденника. Донбас. 1992. No 9-10
• Савон О. Письменниця з Лисок (М. Лісовська) // Скарбниця. 1993. No 1
• Письменники Донеччини: довідник / [упорядник О. І. Білий, С. В. Жуковський]. - Донецьк: Національна спілка письменників України, 2005.
• Журнал «Донбас» – 428 с.: портр. Донеччино моя! : антологія творів майстрів художнього слова Донбасу / [уклад. С. В. Жуковський, В. С. Логачов]. – Донецьк: ЦСО, 2007. – 464 с.
• Володимир Чикалін. «Учитель поета»

Przypisy

1. Według słów samego Kostiantyna Tesłenki i wspomnień Ludmyły Bołonowej
2. Людмила Болонова. «Кость Тесленко у спогадах». Strona internetowa litmisto.org.ua. Przeczytano 20.04.2022
3. Володимир Чикалін. «Учитель поета». Strona internetowa day.kyiv.ua. Opublikowano 30.12.2009. Przeczytano 20.04.2022