Komisja Przejściowa

Komisja Przejściowa Tymczasowej Rady Stanu – organ przejściowy, powołany 25 sierpnia 1917 r. przez Tymczasową Radę Stanu w Królestwie Polskim (TRS) w związku ze złożeniem mandatów przez członków tejże Rady. Z dniem 1 lutego 1918 r. kompetencje Komisji formalnie zostały przejęte przez Radę Ministrów Królestwa Polskiego, zaś kompetencje Marszałka Koronnego i Przewodniczącego Komisji Przejściowej – przez Prezydenta Ministrów^[1].

Skład

Komisję tworzyli:

• Józef Mikułowski-Pomorski – przewodniczący, Wicemarszałek Koronny, pełniący obowiązki Marszałka Koronnego, dyrektor Departamentu Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego^[a],
• Stanisław Bukowiecki – dyrektor Departamentu Sprawiedliwości^[b],
• Kazimierz Natanson – dyrektor Departamentu Skarbu.

Działalność

Komisja sprawowała nadzór nad departamentami byłej Tymczasowej Rady Stanu. Kontynuując działalność TRS, z dniem 1 września 1917 r. Komisja Przejściowa przejęła od władz okupacyjnych zarząd sądownictwa^[2], zaś 1 października 1917 r. – szkolnictwo^[3]. W dniu 18 września 1917 r. Komisja Przejściowa wskazała władzom okupacyjnym kandydatów na członków Rady Regencyjnej.

Sekretarz Komisji Przejściowej Ludomir Grendyszyński wraz z Władysławem Mchem sporządzili sprawozdanie z prace Departamentów i Biur Tymczasowej Rady Stanu do 1 września 1917 r., natomiast nie sporządzono takiego sprawozdania z działalności agend TRS w okresie istnienia Komisji Przejściowej^[4][5].

Likwidacja

W dniu 13 grudnia 1917 r. Komisja Przejściowa podjęła uchwałę w sprawie przekazania Radzie Ministrów departamentów Tymczasowej Rady Stanu, a Prezydentowi Ministrów – pozostałych agend TRS, a także o zawieszeniu swojej działalności. Tego samego dnia Rada Ministrów uchwaliła przejęcie prowadzenia korespondencji zewnętrznej od Komisji Przejściowej, uzależniła zwoływanie posiedzeń Komisji Przejściowej od swojej zgody oraz upoważniła ministrów do przejęcia departamentów. Wyjątek od dwóch pierwszych postanowień stanowiły sprawy związane z likwidacją Komisji^[6]. Z dniem 1 lutego 1918 r. kompetencje administracyjne Komisji formalnie zostały przejęte przez powołany przez Radę Regencyjną rząd Jana Kucharzewskiego^[1].

Uwagi

1. Od 26 listopada 1917 r. Minister Rolnictwa i Dóbr Koronnych.
2. Od 26 listopada 1917 r. Minister Sprawiedliwości.

Przypisy

1. Stosownie do art. 37 dekretu Rady Regencyjnej o tymczasowej organizacji Władz Naczelnych w Królestwie Polskiem z dnia 3 stycznia 1918 r. (Dz.U. z 1918 r. nr 1, poz. 1). W przepisie tym znajduje się określenie "atrybucje administracyjne"..
2. Dz. Rozp. c. i k. Zarządu Wojskowego w Polsce z 1917 r., Cz. XIV, poz. 71; Dz. Urz. Departamentu Sprawiedliwości Tymczasowej Rady Stanu Nr 3, Dział II.
3. Rozporządzenie z dnia 26-go września 1917 r., dotyczące szkolnictwa (Dz. Rozp. c i k. Zarządu Wojskowego Cz. XVIII, poz. 78).
4. Ludomir Grendyszyński, Władysław Mech: Prace Departamentów i Biur Tymczasowej Rady Stanu Królestwa Polskiego: wykonane lub przygotowane przez czas jej istnienia t.j. od dnia 15 stycznia do 1 września 1917 roku (opis bibliograficzny). [w:] Katalog główny Biblioteki Sejmowej [on-line]. 1918. [dostęp 2015-03-08]. (pol.).
5. Protokuł z 39-go posiedzenia Rady Ministrów w dniu 25 lipca 1918 roku, pkt 5, Prezydium Rady Ministrów, Polska Biblioteka Internetowa.
6. Protokoły z 3 i 10 posiedzenia Rady Ministrów w dniach 13 i 31 grudnia 1917 r., Prezydium Rady Ministrów, Polska Biblioteka Internetowa.

Zobacz w Wikiźródłach art. 37 dekretu Rady Regencyjnej o tymczasowej organizacji Władz Naczelnych w Królestwie Polskiem z 3 stycznia 1918 r.