Koliberek hawański

Koliberek hawański^[5], hawańczyk^[6] (Mellisuga helenae) – gatunek małego ptaka z rodziny kolibrowatych (Trochilidae). Jest najmniejszym ptakiem występującym na kuli ziemskiej. Nie wyróżnia się podgatunków^[2][7].

Koliberek hawański

Mellisuga helenae[1]
(Lembeye, 1850)
Dorosły samiec w szacie spoczynkowej
Samica
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	krótkonogie
Rodzina	kolibrowate
Podrodzina	kolibry
Plemię	Mellisugini
Rodzaj	Mellisuga
Gatunek	koliberek hawański
Synonimy
Orthorhynchus helenæ Lembeye, 1850[2] Calypte helenae (Lembeye, 1850)[3]
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4]
bliski zagrożenia
Zasięg występowania

Zasięg występowania

Występuje endemicznie na Kubie i sąsiedniej wyspie Isla de la Juventud^[2][8]. Całkowity zasięg występowania szacowany jest na 109 000 km². Środowisko życia stanowią lasy oraz ich obrzeża z licznymi krzewami^[9].

Samiec w szacie godowej

Morfologia

Długość ciała wynosi około 6,3 cm, z czego 1,2 cm przypada na dziób, zaś 1,5 cm na ogon. Skrzydło mierzy 2,9 cm. U samca wierzch ciała zielononiebieski, połyskliwy, na karku bardziej zielonawy, zaś na pokrywach nadogonowych bardziej niebieskawy. Głowa i gardło połyskujące, szkarłatne. Spód ciała białawy, boki zielonkawe. Sterówki niebieskozielone, opalizujące. Dziób czarny. U samicy wierzch głowy bardziej matowy niż grzbiet ciała, ma ciemną plamkę pod okiem, spód ciała szarawobiały^[3]. Masa ciała wynosi 1,6–1,9 grama^[10].

Lęgi

Okres lęgowy trwa od marca do czerwca. Gniazdo z cienkich patyczków spojone jest pajęczyną i porostami, buduje je samica. W lęgu 2 jaja, o długości nieprzekraczającej 6 mm. Inkubacja trwa 22 dni. Wysiaduje jedynie samica. Młodymi opiekuje się również ona; opuszczają gniazdo po 18 dniach od wyklucia^[10] (inne źródło podaje 18–38 dni^[8]). Samice przystępują do lęgów już w wieku jednego roku^[8].

Status

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje koliberka hawańskiego za gatunek bliski zagrożenia (NT – near threatened) nieprzerwanie od 1994 roku. Trend liczebności populacji uznaje się za spadkowy. Dawniej był to ptak pospolity i szeroko rozpowszechniony, obecnie – rzadki i występujący lokalnie. Głównym zagrożeniem dla gatunku jest niszczenie i przekształcanie jego siedlisk^[4].

Przypisy

1. Mellisuga helenae, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
2. Bee Hummingbird (Mellisuga helenae). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-15)]. (ang.).
3. Osbert Salvin & Ernst Hartert: Catalogue of Birds in the British Museum. T. 16. Picariae. 1892, s. 405.
4. Mellisuga helenae, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
5. Systematyka i nazewnictwo polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Mellisugini Gray,GR, 1848 (wersja: 2020-07-29). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-08-23].
6. koliberek hawanski (Mellisuga helenae) (Lembeye, 1850). Avibase. [dostęp 2009-10-04]. (pol.).
7. F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Hummingbirds. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2020-08-23]. (ang.).
8. Glick, A.: Mellisuga helenae. [w:] Animal Diversity Web [on-line]. 2002. [dostęp 2020-08-23]. (ang.).
9. Bee Hummingbird Mellisuga helenae. BirdLife International. [dostęp 2013-12-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (24 grudnia 2013)].
10. Bee hummingbird (Mellisuga helenae). ARKive. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-02-07)].

Linki zewnętrzne

• Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).

Encyklopedie internetowe (takson):

• Britannica: animal/bee-hummingbird
• SNL: bikolibri

Identyfikatory zewnętrzne:

• EoL: 45509646
• GBIF: 5228500
• identyfikator iNaturalist: 6425
• ITIS: 555310
• NCBI: 2082998
• CoL: 3ZL94