Loading AI tools
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Kodeks Proroków z Kairu (Codex Cairensis, Codex Prophetarum Cairensis) – najstarszy istniejący rękopis z kompletnym tekstem drugiej części Biblii Hebrajskiej – Proroków (Newi'im). Zawiera on tekst masorecki, w wydaniach krytycznych oznaczany jest zwykle literą C.
Zgodnie ze spisanym w pierwszej osobie kolofonem dołączonym do kodeksu, tekst został spisany wraz z interpunkcją dla Jabesza, syna Shlomo Babilończyka, przez Mojżesza ben Aszera z Tyberiady. Trwało to 25 lat[1] i zostało ukończone "pod koniec roku 827 od zniszczenia Drugiej Świątyni", czyli w roku 895/6 n.e. Kodeks został następnie przekazany karaimskiej wspólnocie z Jerozolimy, zaś po zdobyciu Jerozolimy podczas pierwszej krucjaty w roku 1099, wraz z innymi świętymi dziełami był przetrzymywany (podobnie jak ocalali Żydzi) przez krzyżowców dla uzyskania okupu. Król jerozolimski Baldwin oddał go karaimskiej wspólnocie w Kairze[2]. Jest to ostatnia pewna lokalizacja kodeksu, obecnie nie ma pewności, gdzie znajduje się księga[3], choć najprawdopodobniej jest on w posiadaniu Uniwersytetu Hebrajskiego.
Kodeks składa się z 588 stron o wymiarach ok. 20 na 20 cm. Zawiera on zbiór Proroków (Newi'im), to jest Proroków Starszych: Księgę Jozuego (s. 1–37), Księgę Sędziów (s. 37–74), dwie Księgi Samuela (s. 74–168) i dwie Księgi Królewskie (s. 168–272) i Proroków Młodszych: Księgę Izajasza (s. 272–342), Księgę Jeremiasza (s. 343–433), Księgę Ezechiela (s. 433–510) oraz zbiór 12 proroków mniejszych (s. 510–570).
Tekst Proroków jest zaopatrzony w samogłoski, znaki akcentowe oraz wielką i małą masorę. Spisany jest pismem kwadratowym, w trzech kolumnach (z wyjątkiem fragmentów poetyckich), z których każda zawiera 23 linie i zajmuje 570 stron tekstu biblijnego, dalsze 5 stron to kolofon (s. 571–575). Niektóre strony są zdobione motywami geometrycznymi, zaś dziesięć stron na początku i trzy na końcu zawiera tylko zdobienia[4] (nie są dostępne w facsimile).
Lazar Lipschütz i inni badacze stwierdzają, że tekst jest znacznie bliższy masoreckiej tradycji ben Neftalego, niż ben Aszera. Pochodzące z XI wieku zestawienie prawie 900 różnic między tymi tradycjami pozwala stwierdzić 67% zgodność Kodeksu Kairskiego z tradycją ben Neftalego[3]. Niektórzy (np. Moshe H. Goshen-Gottstein) argumentują, że wynika to z faktu, że ben Neftali przejął system Mojżesza ben Aszera dokładniej niż jego syn Aaron[5]. Kolejne wątpliwości rodzą wyniki datowania metodą radiowęglową, która wskazuje na wiek XI jako czas powstania kodeksu. Wskutek tych wątpliwości obecnie coraz częściej przyjmuje się, że kodeks został spisany w XI wieku przez nieznanego skrybę, który skopiował do niego także wcześniejszy kolofon, sporządzony przez Mojżesza ben Aszera[3].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
