Klasno
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Klasno – część miasta Wieliczka, dawna osada Żydów w północnej Sierczy, która nabrała charakteru miejskiego pod koniec XVIII wieku stając się południowo-zachodnim przedmieściem Wieliczki, a w 1934 została włączona w granice tego miasta.
| część miasta Wieliczki | |
 Klasno, widok ogólny | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Miasto | |
| W granicach Wieliczki |
20 marca 1934[1] |
| SIMC |
0952290 |
Położenie na mapie Wieliczki  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu wielickiego  | |
Położenie na mapie gminy Wieliczka  | |
| 49°58′44,4000″N 20°02′20,4000″E | |
Klasno jako osada izraelicka powstała po wydaniu przez króla Zygmunta Augusta w 1525 roku zakazu osiedlania się Żydów w Wieliczce. Zakaz ten potwierdzano kilkukrotnie w kolejnych dziesięcioleciach i utrzymywano go do roku 1867. Zakaz wiązał się z chęcią wyeliminowania lub ograniczenia udziału Żydów w handlu solą z wielickiej żupy, ale i np. w wyszynku gorzałki.
Dynamiczny rozwój Klasna nastąpił po I rozbiorze Polski, dzięki wsparciu Ignacego Przychockiego, właściciela Sierczy[2]. Klasno doczekało się wówczas zwartej zabudowy i stało się lokalnym ośrodkiem życia społeczności żydowskiej liczącej pod koniec XVIII wieku ok. 200–300 osób, w drugiej połowie XIX wieku około 600 osób. Utrzymywała tu ona dwie świątynie (zob. Stara Synagoga w Wieliczce, żydowska modlitewnia w Wieliczce (ul. Wiejska)), najprawdopodobniej wraz z chederem, mykwę oraz przytułek, a żydowscy mieszkańcy prowadzili m.in. młyn, browar, gorzelnię, garbarnię i piekarnię.
W roku 1878 zabudowę Klasna strawił pożar, co w połączeniu ze zniesieniem zakazu osiedlania się Żydów w Wieliczce, na mocy konstytucji Austro-Węgier z 1867 r., doprowadziło do przeniesienia się znacznej części ludności żydowskiej do centrum Wieliczki, o czym świadczy choćby budynek dawnej synagogi przy ul. Seraf. 1 stycznia 1934 r. Klasno zostało włączone w granice administracyjne Wieliczki[3].
W latach 1939–1942 na terenie Klasna i w okolicach wielickiego Rynku niemieccy okupanci skoncentrowali ludność żydowską z okolicznych miejscowości, w tym Krakowa, Podgórza, Dobczyc, Gdowa itd. W szczytowym momencie przebywało tu od 7000 do 11 000 Żydów. Choć istniał taki plan, getta rozumianego jako zamknięta dzielnica mieszkaniowa dla Żydów w Wieliczce jednak nie utworzono, ponieważ w sierpniu 1942 r. większość zgromadzonych tu Żydów wywieziono do obozów w Bełżcu, Stalowej Woli i Płaszowie. Część rozstrzelano na terenie cmentarza żydowskiego w Wieliczce (Grabówkach) i w Puszczy Niepołomickiej.
Obecnie Klasno pozostaje mało reprezentacyjną dzielnicą Wieliczki, gdzie ślady obecnej tu przez wieki społeczności żydowskiej pozostają niemal całkowicie nieupamiętnione.
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
