Kaplica Matki Bożej z Damaszku w Birgu

Kaplica Matki Bożej z Damaszku (malt. Kappella tal-Madonna ta' Damasku, ang. Chapel of Our Lady of Damascus), znana również po maltańsku jako Tal-Griegi (grecka) – była kaplica greckiego Kościoła katolickiego. Znajduje się w mieście Birgu na Malcie. Kaplica jest częścią oratorium św. Józefa, w którym dziś mieści się muzeum kościelne.

Kaplica
Matki Bożej z Damaszku

Kappella tal-Madonna ta' Damasku
«Tal-Griegi»

nr rej. 00712 (NICPMI) jako „Oratory of the Fraternity of St. Joseph”
Kaplica
Oratorium św. Józefa (dziś muzeum parafialne), w którym znajduje się kaplica Matki Bożej z Damaszku
Państwo	Malta
Miejscowość	Birgu
Adres	Zuntier
Wyznanie	katolickie
Kościół	rzymskokatolicki
Archidiecezja	maltańska
Wezwanie	Matki Bożej z Damaszku
Historia Poprzednie wyznanie Grecki Kościół katolicki
Dane świątyni Styl barokowy
Położenie na mapie Malty Kaplica Matki Bożej z Damaszku
Położenie na mapie Morza Śródziemnego Kaplica Matki Bożej z Damaszku
35°53′15,6″N 14°31′18,5″E

Położenie

Budynek oratorium, w którym mieści się kaplica, położony jest na tyłach kolegiaty św. Wawrzyńca, w bliskości kaplicy Krzyża Świętego.

Historia

Kiedy rycerze zakonu Joannitów zostali wypędzeni w 1523 z wyspy Rodos przez Sulejmana Wspaniałego, razem z nimi na siedmioletnią tułaczkę udało się 400–1000 rodyjskich Greków. Zabrali ze sobą m.in. bizantyńskie ikony. W 1530 rycerze Joannici, wraz z towarzyszącymi im uchodźcami z Rodos, osiedli w Birgu na Malcie^[1].

28 czerwca 1554 obrazy umieszczone zostały w kaplicach, przekazanych Grekom przez proboszcza Birgu Antona Vassallo^[2]: św. Katarzyny Aleksandryjskiej (ikona Matki Bożej z Damaszku) oraz św. Antoniego (ikona Madonny Eleimonitra)^[3].

Kiedy rycerze opuścili Birgu i zamieszkali w nowej stolicy Valletcie, wielu Greków, przybyłych z nimi z Rodos, również przeniosło się do nowego miasta. W 1580 zakończyli oni tam budowę kościoła, w którym mogliby odprawiać nabożeństwa w rycie greckim. Siedem lat później ikona została uroczyście przeniesiona z Birgu do Valletty^[4]

Kaplica św. Katarzyny przylegała do niewiele większego kościoła Nawiedzenia. Społeczność grecka wykorzystywała jedynie swoją kaplicę; tymczasem z upływem czasu przyległy kościół niszczał i w końcu uległ zawaleniu. Na jego miejscu, w roku 1722 postawiony został nowy kościół. Jego główny ołtarz przeznaczony został do odprawiania liturgii w rycie łacińskim, zaś liturgia grecka wciąż mogła być odprawiana w kaplicy przy ołtarzu bocznym, będącym jedyną pozostałością pierwotnej świątyni^[3][5]. Grecka społeczność Birgu używała kaplicy do roku 1780^[3].

24 lutego 1832 Bractwo św. Józefa zakupiło kościół Nawiedzenia oraz kaplicę grecką, zamieniając je w oratorium. Kaplica grecka została odnowiona, w ołtarzu umieszczono kopię ikony Matki Boskiej z Damaszku przeniesionej w XVI wieku do Valletty^[3].

Ołtarz

W kaplicy znajduje się dobrze zachowany oryginalny ołtarz z pięknie rzeźbionym retabulum w formie dwóch aniołów trzymających ikonę Matki Boskiej Greckiej^[3].

Dzień dzisiejszy

Dziś świątynia nie jest już używana do posług religijnych. Otwarta bywa tylko w święta, ale jest ważną częścią muzeum parafialnego, z wielką troską utrzymywanego przez mieszkańców Birgu^[3].

Ochrona dziedzictwa kulturowego

Budynek świątyni wpisany jest na listę National Inventory of the Cultural Property of the Maltese Islands pod nr 00712^[5].