Kamienica Leona Feliksa Goldstanda w Warszawie

Kamienica Leona Feliksa Goldstanda^[2][3] – kamienica znajdująca się w Warszawie, na rogu ulicy Kredytowej 9 i placu Dąbrowskiego 8.

Kamienica Leona Feliksa Goldstanda w Warszawie

Kamienica w 2021
Państwo	Polska
Miejscowość	Warszawa
Adres	ul. Kredytowa 9 i pl. Dąbrowskiego 8
Styl architektoniczny	empire
Architekt	Józef Napoleon Czerwiński i Wacław Heppen
Inwestor	Leon Feliks Goldstand
Kondygnacje	8 p. > 5 p.
Rozpoczęcie budowy	1913
Ukończenie budowy	1916
Ważniejsze przebudowy	1946−1947
Pierwszy właściciel	rodzina Goldstandów
Kolejni właściciele	Zofia Tarnowska Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych/Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne (1946-2003)[1]
Położenie na mapie Warszawy Kamienica Leona Feliksa Goldstanda w Warszawie
Położenie na mapie Polski Kamienica Leona Feliksa Goldstanda w Warszawie
Położenie na mapie województwa mazowieckiego Kamienica Leona Feliksa Goldstanda w Warszawie
52°14′15,5″N 21°00′35,7″E

W momencie powstania była jedną z najwyższych kamienic Warszawy. Po II wojnie światowej została pozbawiona wystroju, obniżona do pięciu kondygnacji i przekazana Wydawnictwom Szkolnym i Pedagogicznym.

Historia

Kamienica została zbudowana w latach 1912-1916 przy ówczesnym placu Zielonym, w perspektywie ówczesnej ulicy Erywańskiej (po 1916 przemianowanej na Kredytową)^[4]. Inicjatorem jej zaprojektowania i inwestorem był Leon Feliks Goldstand^[4]. Projektantami budynku byli architekci Józef Napoleon Czerwiński oraz Juliusz^[4] bądź Wacław Heppen^[5]. Ośmiopiętrowy budynek był jednym z najwyższych w mieście^[4]. Empirową fasadę zdobiły płaskorzeźby oraz jońskie i korynckie półkolumny^[4]. Fasadę od strony placu wieńczyła masywna attyka.

Po I wojnie światowej w budynku mieściło się (od 1919) Ministerstwo Robót Publicznych^[5], a na parterze (od strony ul. Kredytowej) kawiarnia nazywana „Dużą“ lub „Wielką Ziemiańską“ (filia „Małej Ziemiańskiej”)^[6], zaś od strony placu – dancing „Kakadu” w stylu amerykańskim^[7].

Podczas II wojny światowej kamienica została w niewielkim stopniu uszkodzona, choć w powstaniu warszawskim funkcjonowała tu radiostacja wraz ze szpitalem^[5].

Po wojnie, w latach 1946-1947 została gruntownie przebudowana^[5]. Wówczas usunięto kilka kondygnacji oraz zwieńczenie fasady od strony placu Dąbrowskiego, zamieniono także układ okien i usunięto wszystkie dekoracje^[5].

Od września 1946^[8] przez kolejne 57 lat kamienica była główną siedzibą Wydawnictw Szkolnych i Pedagogicznych^[1].

Współcześnie kamienica prezentuje się bardzo skromnie^[5].

Galeria

• 
  Kamienica ok. 1915
• 
  Kamienica po 1931

Przypisy

1. WSiP (autor korporatywny), Oficjalna historia Wydawnictw Szkolnych i Pedagogicznych [online], 2016 [dostęp 2017-02-08] (pol.).
2. Marta Leśniakowska: Architektura w Warszawie. Warszawa: Arkada Pracownia Historii Sztuki, 2005, s. 60. ISBN 83-908950-8-0.
3. Jarosław Zieliński: Atlas dawnej architektury ulic i placów Warszawy. Tom 2. Canaletta-Długosza. Warszawa: Biblioteka Towarzystwa Opieki nad Zabytkami, 1996, s. 192. ISBN 83-9066291-4.
4. Topolska 2003 ↓, s. 228.
5. Zalewski 2016 ↓, s. 255.
6. Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 1019. ISBN 83-01-08836-2.
7. Jerzy Kasprzycki: Warszawa sprzed lat (1900-1939). Warszawa: Wydawnictwo „Kraj”, 1989, s. 38.
8. Kronika wydarzeń w Warszawie 1945−1958. „Warszawskie kalendarz ilustrowany 1959”, s. 34, 1958. Wydawnictwo Tygodnika Ilustrowanego „Stolica”.

Bibliografia

• AnnaA. Topolska AnnaA., Warszawa na niemieckich fotografiach z okresu I wojny światowej, „Almanach Muzealny”, 3, Warszawa: Muzeum Historyczne m. st. Warszawy, 2003, s. 213-236, ISSN 1507-6466 [dostęp 2017-02-08].
• IreneuszI. Zalewski IreneuszI., Echa dawnej Warszawy, t. 2: Kolejne 100 adresów, Warszawa: Agencja Wydawniczo-Reklamowa Skarpa Warszawska, 2016, ISBN 978-83-63842-09-3, OCLC 944093936 (pol.).