Języki dene-kaukaskie

Języki dene-kaukaskie – hipotetyczna makrorodzina językowa, postulująca wspólne pochodzenie kilku języków izolowanych na świecie. W konserwatywnej wersji miałyby należeć do niej następujące języki (Bengtson 2008)^[1]:

• język baskijski
• języki północnokaukaskie
• języki jenisejskie
• język buruszaski
• języki chińsko-tybetańskie
• języki na-dene

Zasięg występowania języków zaliczanych do hipotetycznej makrorodziny dene-kaukaskiej

Sam Bengtson postuluje również dodanie do makrorodziny języka sumeryjskiego^[1]. Niektórzy inni naukowcy postulowali umieszczenie w tej makrorodzinie języków: etruskiego, nihali, niwchijskiego, czukocko-kamczackich czy almosańsko-keresiuańskich^[2].

Historia hipotezy

Pierwsze głosy sugerujące powiązania między językami kaukaskimi, sino-tybetańskimi, baskijskim i językami Ameryki Północnej pojawiły się na początku XX wieku. W latach 30. włoski językoznawca Alfredo Trombetti połączył te cztery rodziny na podstawie analizy leksykalnej^[3]. W latach 40., 50. i 60. podobne teorie formułował niemiecki lingwista Karl Bouda, który do grupy dołączył również języki jenisejskie, buruszaski oraz sumeryjski^[3] (a także rozważał umieszczenie w niej austronezyjskich^[2]). W późniejszych latach o wspólnych cechach tych języków wspominali również amerykańscy lingwiści, jak Edward Sapir czy Robert Schafer^[3].

W latach 80. Siergiej Starostin po raz pierwszy porównał języki kaukaskie z na-dene (wcześniej porównywano kaukaskie z sino-tybetańskimi oraz sino-tybetańskie z na-dene) i odkrył podobieństwa w ich systemach fonologicznych^[3]. Później w 1990, Siergiej Nikołajew do języków dene-kaukaskich dołączył języki na-dene^{[potrzebny przypis]}.

Języki dene-kaukaskie miałyby być kontynuacją hipotetycznego języka proto-dene-kaukaskiego, używanego prawdopodobnie ok. 10 tys. lat temu w środkowej Azji^{[potrzebny przypis]}.

Zobacz też

• język praindoeuropejski
• języki nostratyczne