Język tarangan zachodni

Język tarangan zachodni – język austronezyjski używany w prowincji Moluki w Indonezji, na wyspie Tarangan (Trangan) w grupie wysp Aru. Według danych z 2011 roku posługuje się nim blisko 8 tys. osób^[1]. Ma największą społeczność użytkowników spośród języków aru^[2].

Tarangan Barat

Obszar	Moluki, Indonezja
Liczba mówiących	8 tys. (2011)[1]
Pismo/alfabet	łacińskie
Klasyfikacja genetyczna
Języki austronezyjskie Języki malajsko-polinezyjskie Grupa centralno-wschodnia Grupa centralna Języki aru Język tarangan zachodni
Status oficjalny
Ethnologue	5 rozwojowy↗
Kody języka
ISO 639-3	txn
IETF	txn
Glottolog	west2538
Ethnologue	txn
BPS	0787 1
WALS	tgw
W Wikipedii
Zobacz też: język, języki świata
Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu.

Według danych z lat 80. XX w. jego użytkownicy zamieszkują 20 wsi w zachodniej części wyspy Tarangan^[3]. Dzieli się na dwie grupy dialektalne: południowo-zachodnią i północno-centralną^[1]. W publikacji Atlas bahasa tanah Maluku (1996) wyróżniono cztery dialekty: bel i komkei oraz manamar i got^[4].

Jest odrębny od języka tarangan wschodniego^[5], choć czasami w literaturze mowa o jednym języku tarangan (trangan)^[6][7]. Nie jest jasne, czy sam tarangan zachodni powinien być klasyfikowany jako jeden język; między dwoma głównymi grupami dialektalnymi stwierdzono bowiem ograniczony poziom wzajemnej zrozumiałości^[8].

W powszechnym użyciu jest także malajski amboński (zwłaszcza dialekt dobo), a większość osób zna również język indonezyjski^[1]. Wiele użytkowników tego języka zamieszkuje miasta Ambon i Dobo^[2][4].

Według informacji z lat 90. XX w. tarangan zachodni pozostaje preferowanym środkiem komunikacji w sferach życia codziennego (w domu i na poziomie lokalnej społeczności). Bywa wykorzystywany w nieformalnych wypowiedziach pisanych. W większości domen (z wyłączeniem sfery tradycyjnej i obrzędowej) rodzimy język konkuruje z odmianami malajskiego^[9].

Historycznie zakorzenił się jako lingua franca wysp Aru^[10]. Wśród użytkowników tarangan wschodniego wciąż funkcjonuje jako język drugi^[2].

Badania nad tym językiem prowadził R.J. Nivens w latach 80. i 90. XX w.^[11] Tarangan zachodni jest zapisywany alfabetem łacińskim^[1], przy użyciu wzorców ortografii malajskiej^[12].

Przypisy

1. David M.D.M. Eberhard David M.D.M., Gary F.G.F. Simons Gary F.G.F., Charles D.Ch.D. Fennig Charles D.Ch.D. (red.), Tarangan, West, [w:] Ethnologue: Languages of the World, wyd. 22, Dallas: SIL International, 2019 [dostęp 2022-07-23] [zarchiwizowane z adresu 2019-06-06] (ang.).
2. Nivens 2002 ↓, s. 35.
3. Hughes 1987 ↓, s. 100.
4. Mark Taber (red.): Atlas bahasa tanah Maluku. Ambon: Pusat Pengkajian dan Pengembangan Maluku, Universitas Pattimura / Summer Institute of Linguistics, 1996, s. 102. ISBN 979-8132-90-4. OCLC 40713056. [dostęp 2023-08-31]. (indonez.).
5. Hughes 1987 ↓, s. 95.
6. Alfred F.A.F. Majewicz Alfred F.A.F., Języki świata i ich klasyfikowanie, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1989, s. 86–87, ISBN 83-01-08163-5, OCLC 749247655 (pol.).
7. E. Wattimury, A. Haulussy, J. Pentry: Sintaksis Bahasa Tarangan. Jakarta: Pusat Pembinaan dan Pengembangan Bahasa, Departemen Pendidikan dan Kebudayaan, 1995. ISBN 979-459-517-9. [dostęp 2022-08-08]. (indonez.). Brak numerów stron w książce
8. Nivens 2002 ↓, s. 40.
9. Nivens 2002 ↓, s. 32–34.
10. Hughes 1987 ↓, s. 102.
11. Nivens 2002 ↓, s. 31–32.
12. Nivens 2002 ↓, s. 42.

Bibliografia

• Jock Hughes: The languages of Kei, Tanimbar and Aru: Lexicostatistic classification. W: Soenjono Dardjowidjojo (red.): Miscellaneous studies of Indonesian and other languages in Indonesia. Cz. 9. Jakarta: Badan Penyelenggara Seri Nusa, Universitas Atma Jaya, 1987, s. 71–111, seria: NUSA: Linguistic studies in Indonesian and languages in Indonesia 27. OCLC 896429711. (ang.).
• Richard J. Nivens: Borrowing Versus Code-switching in West Tarangan (Indonesia). Dallas: SIL International, 2002, seria: Publications in Sociolinguistics 8. ISBN 1-55671-134-4. OCLC 51514435. [dostęp 2024-08-01]. (ang.).