Język malajski wysp Banda

Język malajski wysp Banda (bahasa Melayu Banda) – język używany na wyspach Banda w prowincji Moluki w Indonezji^[1][2]. Według danych z 2000 roku posługiwało się nim blisko 4 tys. osób (SIL International)^[3]. Według innych szacunków (2009) ma 13 500 użytkowników, zamieszkujących wyspy Banda oraz Seram i Ambon^[4]. Lokalnie jest określany jako bahasa Banda^[1][5]. Nie został bliżej opisany^[6].

Nie mylić z: język banda.

bahasa Melayu Banda

Obszar	wyspy Banda (Moluki, Indonezja)
Liczba mówiących	4 tys. (2000) 13 500 (2009)
Klasyfikacja genetyczna
bliżej nieustalona, kreolski na bazie malajskiego lub jeden z języków (dialektów) malajskich
Status oficjalny
Ethnologue	6a żywy↗
Kody języka
ISO 639-3	bpq
IETF	bpq
Glottolog	band1353
Ethnologue	bpq
BPS	0012 5
W Wikipedii
Zobacz też: język, języki świata
Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu.

Jego przynależność nie została dobrze ustalona. Należy do grupy wschodnich odmian języka malajskiego, które bywają uznawane za języki kreolskie^[7]. Cechuje się obfitością pożyczek z języka niderlandzkiego, które sięgają m.in. leksyki związanej z gospodarstwem domowym^[1]. Być może powinien być klasyfikowany jako dialekt malajskiego ambońskiego^[3]; niewykluczone, że jest bliżej spokrewniony ze słabo poznaną odmianą wysp Aru (Dobo Malay)^[6]. Od odmiany wyspy Ambon odróżnia go m.in. zaimek 2. os. lp. – pane^[8]. Między tymi odmianami występują też duże różnice w słownictwie i prozodii^[9]. Sami użytkownicy podkreślają odrębność bahasa Banda od bahasa Ambon^[5].

Stanowi główny język wysp Banda, dominujący wśród mieszkańców jako język pierwszy^[4]. Jego użytkownicy przeważnie władają również malajskim ambońskim^[10]. Powszechnie znany jest też język indonezyjski^[4].

Jest to jeden z dwóch języków, które określono terminem Banda Malay. Historycznie na wyspie Banda istniała inna kontaktowa forma języka malajskiego, która służyła do komunikacji między tubylcami a kupcami jawajskimi. Język ten zanikł na początku XVII wieku^[11].

Przypisy

1. Winn 2007 ↓, s. 90.
2. Faradika Darman: Kabata dan bahasa tana di Kepulauan Banda. Kantor Bahasa Maluku, 2019-05-27. [dostęp 2022-12-26]. (indonez.).
3. David M.D.M. Eberhard David M.D.M., Gary F.G.F. Simons Gary F.G.F., Charles D.Ch.D. Fennig Charles D.Ch.D. (red.), Malay, Banda, [w:] Ethnologue: Languages of the World, wyd. 22, Dallas: SIL International, 2019 [dostęp 2021-08-14] [zarchiwizowane z adresu 2019-06-06] (ang.).
4. Paauw 2009 ↓, s. 56.
5. Winn 2010 ↓, s. 382.
6. Nivens 2002 ↓, s. 40.
7. Steinhauer 1991 ↓, s. 177–178.
8. Paauw 2013 ↓, s. 160.
9. Paauw 2009 ↓, s. 60.
10. Winn 2010 ↓, przyp. 109, s. 382.
11. Adelaar i in. 1996 ↓, s. 684.

Bibliografia

• K. AlexanderK.A. Adelaar K. AlexanderK.A. i inni, Malay: its history, role and spread, [w:] Stephen A.S.A. Wurm, PeterP. Mühlhäusler, Darrell T.D.T. Tryon (red.), Atlas of Languages of Intercultural Communication in the Pacific, Asia, and the Americas, t. II: Texts, Berlin–New York: Walter de Gruyter, 1996 (Trends in Linguistics. Documentation 13), s. 673–693, DOI: 10.1515/9783110819724.2.673, ISBN 978-3-11-081972-4, OCLC 1013949454 [dostęp 2021-08-14] (ang.).
• Richard J.R.J. Nivens Richard J.R.J., Borrowing Versus Code-switching in West Tarangan (Indonesia), Dallas: SIL International, 2002 (Publications in Sociolinguistics 8), ISBN 1-55671-134-4, OCLC 51514435 [dostęp 2024-07-31] (ang.).
• Scott H.S.H. Paauw Scott H.S.H., The Malay contact varieties of eastern Indonesia: A typological comparison, The State University of New York at Buffalo, 2009, OCLC 6002898562 [dostęp 2024-07-30] (ang.).
• Scott H.S.H. Paauw Scott H.S.H., The lexical sources of Sri Lanka Malay revisited, [w:] SebastianS. Nordhoff (red.), The Genesis of Sri Lanka Malay: A Case of Extreme Language Contact, Leiden: Brill, 2013 (Brill’s Studies in South and Southwest Asian Languages 3), s. 149–164, DOI: 10.1163/9789004242258_007, ISBN 978-90-04-23413-0, OCLC 823249125 [dostęp 2022-12-26] (ang.).
• HeinH. Steinhauer HeinH., Malay in east Indonesia: the case of Larantuka (Flores), [w:] HeinH. Steinhauer (red.), Papers in Austronesian Linguistics No. 1, Canberra: Department of Linguistics, Research School of Pacific Studies, Australian National University, 1991 (Pacific Linguistics A-81), s. 177–195, DOI: 10.15144/PL-A81.177, ISBN 0-85883-402-2, OCLC 646958819 [dostęp 2022-09-02] (ang.).
• PhillipP. Winn PhillipP., The Southeast Asian exception and “unforeseen results”: Unfree labour in the Banda Islands, [w:] Maria Suzette FernandesM.S.F. Dias (red.), Legacies of Slavery: Comparative Perspectives, Newcastle: Cambridge Scholars Publishing, 2007, s. 76–106, ISBN 978-1-5275-6700-9, OCLC 654375913 [dostęp 2022-09-11] (ang.).
• PhillipP. Winn PhillipP., Slavery and cultural creativity in the Banda Islands, „Journal of Southeast Asian Studies”, 41 (3), 2010, s. 365–389, DOI: 10.1017/S0022463410000238, ISSN 0022-4634, OCLC 8271762620, JSTOR: 20778894 (ang.).