Józef Płużański (major)

Józef Płużański (ur. 14 czerwca 1894 w Końskich, zm. w kwietniu 1945 w Stuthoff) – major kawalerzysta Wojska Polskiego. Uczestnik I wojny światowej, wojny polsko-bolszewickiej i II wojny światowej. Kawaler Orderu Virtuti Militari.

Józef Płużański

major
Data i miejsce urodzenia	14 czerwca 1894 Końskie
Data i miejsce śmierci	kwiecień 1945 Stuthoff
Przebieg służby
Lata służby	1914–1945
Siły zbrojne	Armia Imperium Rosyjskiego Wojsko Polskie
Formacja	I Korpus Polski
Jednostki	1 Pułk Ułanów Krechowieckich Armia Krajowa
Stanowiska	dowódca szwadronu
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa wojna polsko-bolszewicka II wojna światowa
Późniejsza praca	instruktor
Odznaczenia

Życiorys

Urodził się 14 czerwca 1894 w rodzinie Witolda i Marii z Jarosławskich^[1]. Podczas nauki brał udział w strajku szkolnym za co został ze szkoły karnie usunięty. Od 1905 w Szkole Kadetów w Połocku, od 1913 do Akademii Rolniczej w czeskim Taborze. Należał do Związku Strzeleckiego. Po wybuchu I wojny światowej w 1914 zmobilizowany do armii rosyjskiej. W latach 1915–1916 szkolił się w oficerskiej szkole kawalerii w Elizawetgradzie^[2]. Od 1 października 1916 w stopniu podporucznika dyonu, następnie pułku. Służył w Legionie Puławskim, z którym brał udział w bitwie pod Stanisławowem i szarży pod Krechowcami. Od 1918 dowódca szwadronu w 1 pułku ułanów 1 Korpusu Polskiego w Rosji. Po rozwiązaniu Korpusów próbował się przedostać na Półwysep Kolski, zatrzymany i aresztowany, udało mu się uciec z więzienia w Moskwie. Od grudnia 1918 w 1 Dywizji Jazdy gen. Lucjana Żeligowskiego. Następnie jako d-ca szwadronu w 1 pułku ułanów krechowieckich.

"31 sierpnia 1920 pod Komorowem brawurową szarżą swego 1 szwadronu udaremnił przebicie się części sił Budionnego." Za ten czyn odznaczony Orderem Virtuti Militari^[1].

Po zakończeniu wojny, od 15 października 1921 jako instruktor pod Równem. W 1922 przeniesiony do rezerwy w stopniu rotmistrza. Otrzymał działkę w Osadzie Krechowieckiej na Wołyniu, gdzie był instruktorem. Od 1933 był instruktorem Przysposobienia Wojskowego Konnego w O. K. II, od 1937 instruktorem głównym Przysposobienia Wojskowego Konnego „Krakusów” w P. U. Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego^[2].

Podczas okupacji niemieckiej w ZWZ, później w Armii Krajowej. Wiosną 1944 aresztowany i osadzony w warszawskim więzieniu. W lipcu przewieziony do obozu Stuthoff i tam zamordowany. Dokładna data śmierci nieznana.

Życie prywatne

Żonaty od 23 listopada 1923 z Zofią Falkiewicz^[2]. Mieli czworo dzieci^[1].

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari nr 2560^[1][3]
• Krzyż Niepodległości (16 marca 1933)^[4][1]
• Krzyż Walecznych (czterokrotnie)^[1]
• Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921^[2]
• Medal Zwycięstwa („Médaille Interalliée”)^[2]

Awanse

• podporucznik – 1914^[5]
• rotmistrz – 1921^[5]
• major – przed 1939^[5]

Przypisy

1. Polak (red.) 1991 ↓, s. 119.
2. Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest? Uzupełnienia i sprostowania. Warszawa: 1939, s. 239. [dostęp 2021-09-13].
3. Wojciechowski 1929 ↓, s. 52.
4. M.P. z 1933 r. nr 63, poz. 81 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
5. Polak (red.) 1991 ↓, s. 118.

Bibliografia

• Bogusław Polak (red.): Kawalerowie Virtuti Militari 1792–1945. T. 2/1. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Wyższej Szkoły Inżynierskiej w Koszalinie, 1991. ISBN 83-900510-0-1.
• Aleksander Wojciechowski: Zarys historii wojennej 1-go pułku Ułanów Krechowieckich. Warszawa: Zakłady Graficzne „Polska Zjednoczona”, 1929, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.