Innoryżak

Innoryżak^[2] (Euryoryzomys) – rodzaj ssaków z podrodziny bawełniaków (Sigmodontinae) w obrębie rodziny chomikowatych (Cricetidae).

Innoryżak

Euryoryzomys
Weksler, Percequillo & Voss, 2006[1]
Innoryżak wytworny (E. nitidus)
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	gryzonie
Podrząd	Supramyomorpha
Infrarząd	myszokształtne
Nadrodzina	myszowe
Rodzina	chomikowate
Podrodzina	bawełniaki
Plemię	Oryzomyini
Rodzaj	innoryżak
Typ nomenklatoryczny
Oryzomys macconnelli O. Thomas, 1910
Gatunki
7 gatunków – zobacz opis w tekście
Zasięg występowania
innoryżak wytworny      innoryżak zmyślny      innoryżak rdzawy      innoryżak paskudny      innoryżak gąszczowy

Zasięg występowania

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Ameryce Południowej^[3][4].

Morfologia

Długość ciała (bez ogona) 98–179 mm, długość ogona 99–181 mm, długość ucha 18,5–25 mm, długość tylnej stopy 28,5–40 mm; masa ciała 20–100 g^[4][5].

Systematyka

Rodzaj zdefiniował w 2006 roku brazylijsko-amerykański zespół teriologów (Brazylijczycy Marcelo Weksler, Alexandre Reis Percequillo oraz Amerykanin Robert S. Voss) w artykule poświęconym opisowi dziesięciu nowych rodzajów ryżniakopodobnych gryzoni opublikowanym w czasopiśmie American Museum novitates^[1]. Gatunkiem typowym jest (oryginalne oznaczenie) innoryżak amazoński (E. macconnelli).

Etymologia

Euryoryzomys: gr. ευρυς eurus ‘szeroki’; rodzaj Oryzomys S.F. Baird, 1857 (ryżniak)^[1].

Podział systematyczny

Takson wyodrębniony na podstawie badań filogenetycznych z Oryzomys^[1]. Do rodzaju należą następujące gatunki^[6][5][3]:

Grafika	Gatunek	Autor i rok opisu	Nazwa zwyczajowa[2]	Podgatunki[4][3][5]	Rozmieszczenie geograficzne[4][3][5]	Podstawowe wymiary[4][5][uwaga 1]	Status IUCN[7]
	Euryoryzomys macconnelli	(O. Thomas, 1910)	innoryżak amazoński	gatunek monotypowy	głównie na Nizinie Amazonki (południowa Kolumbia, południowa Wenezuela, region Gujana, wschodni Ekwador, wschodnie Peru i północna Brazylia); zakres wysokości: 0–1500 m n.p.m.	DC: 13–16,6 cm DO: 12,4–17,5 cm MC: brak danych	LC
	Euryoryzomys emmonsae	(Musser, Carleton, Brothers & A.L. Gardner, 1998)	innoryżak gąszczowy	gatunek monotypowy	endemit Brazylii (pomiędzy rzeką Xingu i rzeką Tocantins (Pará i Mato Grosso)	DC: 12,8–14,2 cm DO: 14,4–16 cm MC: brak danych	DD
	Euryoryzomys legatus	(O. Thomas, 1925)	innoryżak zmyślny	gatunek monotypowy	południowo-środkowa Boliwia (Chuquisaca, Santa Cruz i Tarija) i północno-zachodnia Argentyna (Jujuy i Salta)	DC: 12,3–15,5 cm DO: 13,4–16,2 cm MC: brak danych	LC
	Euryoryzomys russatus	(J.A. Wagner, 1848)	innoryżak rdzawy	gatunek monotypowy	wschodnia i południowa Brazylia (od Ceará na południe do północnego Rio Grande do Sul), wschodni Paragwaj i północno-wschodnia Argentyna (Misiones)	DC: 9,8–17,9 cm DO: 9,9–18,1 cm MC: 20–100 g	LC
	Euryoryzomys lamia	(O. Thomas, 1901)	innoryżak paskudny	gatunek monotypowy	endemit Brazylii (Goiás i zachodnie Minas Gerais)	DC: 14,1–16,1 cm DO: 13,1–16 cm MC: brak danych	VU
	Euryoryzomys nitidus	(O. Thomas, 1884)	innoryżak wytworny	gatunek monotypowy	południowo-zachodnia Nizina Amazonki (wschodnia i południowo-wschodnie Peru, południowo-zachodnia Brazylia oraz północna i wschodnia Boliwia); zakres wysokości: 50–2000 m n.p.m.	DC: 10,8–16,3 cm DO: 11,3–16 cm MC: brak danych	LC
	Euryoryzomys cerqueirai	Percequillo & Weksler, 2023		gatunek monotypowy[8]	endemit północno-wschodniej Brazylii (Ceará i być może Paraíba); zakres wysokości: do 1050 m n.p.m.[8]	DC: 10,5–15,2 cm DO: 13–17 cm MC: 42–100 g[8]	NE

Kategorie IUCN:  LC  – gatunek najmniejszej troski,  VU  – gatunek narażony,  DD  – gatunki o nieokreślonym stopniu zagrożenia;  NE  – gatunki niepoddane jeszcze ocenie.

Uwagi

1. DC – długość ciała; DO – długość ogona; MC – masa ciała

Przypisy

1. M. Weksler, A.R. Percequillo & R.S. Voss. Ten New Genera of Oryzomyine Rodents (Cricetidae: Sigmodontinae). „American Museum Novitates”. 3537, s. 11, 2006. (ang.).
2. Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 247. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
3. C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 396. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
4. U. Pardiñas, P. Myers, L. León-Paniagua, N.O. Garza, J. Cook, B. Kryštufek, R. Haslauer, R. Bradley, G. Shenbrot & J. Patton. Opisy gatunków Cricetidae: U. Pardiñas, D. Ruelas, J. Brito, L. Bradley, R. Bradley, N.O. Garza, B. Kryštufek, J. Cook, E.C. Soto, J. Salazar-Bravo, G. Shenbrot, E. Chiquito, A. Percequillo, J. Prado, R. Haslauer, J. Patton & L. León-Paniagua: Family Cricetidae (True Hamsters, Voles, Lemmings and New World Rats and Mice). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 423–424. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).
5. Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 252. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
6. N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, J. Zijlstra & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.13) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2024-09-13]. (ang.).
7. Taxonomy: Euryoryzomys – Genus. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2024-09-13]. (ang.).
8. A.R. Percequillo & M. Weksler. Systematics of the genus Euryoryzomys Weksler et al., 2006 (Rodentia: Cricetidae): integrative analysis reveals a new species from north-eastern Brazil. „Zoological Journal of the Linnean Society”. 199 (3), s. 594–632, 2023. DOI: 10.1093/zoolinnean/zlad048. (ang.).

Identyfikatory zewnętrzne (takson):

• EoL: 4468339
• GBIF: 4828921
• identyfikator iNaturalist: 71846
• ITIS: 970490
• NCBI: 511942
• CoL: 4GVS