Inês de Castro

Inês de Castro (hiszp. i gal. Inés de Castro, ur. 1320 lub 1325, zm. 7 stycznia 1355 w Coimbrze) – galicyjska szlachcianka, dama dworu księżnej Konstancji Manuel i księżna Portugalii jako żona księcia Piotra (późniejszego króla Portugalii Piotra I Sprawiedliwego). Pośmiertnie koronowana.

Inês de Castro

księżna Portugalii
Okres	od 1346 lub 1354 do 1355
Jako żona	królewicza Piotra
Koronacja	24 kwietnia 1361
Dane biograficzne
Data urodzenia	1320 lub 1325
Data śmierci	7 stycznia 1355
Miejsce spoczynku	Klasztor w Alcobaça
Ojciec	Pedro Fernández de Castro
Matka	Aldonza Lorenzo de Valladares
Mąż	Piotr I Sprawiedliwy
Dzieci	Alfons Beatrycze (hrabina Albuquerque) Jan (książę Valencia de Campos) Dionizy (lord Villar-Dompardo)

Rzeźba Inês de Castro z jej nagrobka w Alcobaça

Śmierć Inês de Castro w klasztorze w Coimbrze

Życiorys

Inês była córką Pedro Fernándeza de Castro, pana Lemos i Sarri, i jego kochanki, Aldonzy Lorenzo de Valladares. Jej przodkowie pochodzili z galicyjskiej i portugalskiej szlachty, a pradziad Sancho IV Odważny był królem Kastylii-Leónu.

Do Portugalii przybyła jako dama dworu w orszaku księżnej Konstancji Manuel, która miała zostać żoną portugalskiego następcy tronu, Piotra. Małżeństwo to istotnie doszło do skutku, dość szybko jednak królewicz zakochał się - z wzajemnością - w Inês. Groźbę skandalu zażegnał jego ojciec, król Alfons IV, który zesłał Inês do zamku na granicy z Hiszpanią.

Po śmierci księżnej Konstancji w 1345 roku książę Piotr przestał ukrywać swój romans, a w rok później zawarł z Inês, z przyczyn politycznych, potajemny ślub w mieście Bragança na północy Portugalii. Z małżeństwa tego urodziło się czworo dzieci.

Ze względów politycznych, głównie możliwego w przyszłości wpływu Kastylijczyków na księcia za pomocą Inês, król Alfons po naradzie z doradcami w zamku Montemor-o-Velho zdecydował się zlecić zamordowanie synowej.

Morderstwa dokonano 7 stycznia 1355 roku w Coimbrze.

Wydarzenia po śmierci

Dwa lata później, po śmierci Alfonsa i koronacji na króla, Piotr ogłosił, że Inês była jego żoną od 1 stycznia 1354 roku. W 1361 roku nakazał ekshumować zwłoki, by przewieźć je do Alcobaça, gdzie ciało jej rozkazał ubrać w królewskie szaty i posadzić na tronie. 24 kwietnia Inês de Castro została pośmiertnie koronowana. Według podania król zmusił dwór do oddania hołdu i całowania jej dłoni.

Dwóch spośród morderców król rozkazał uwięzić i, zgodnie z jedną z wersji legendy, wyrwać im serca^[1].

Nagrobek Inês de Castro

Nagrobek tumbowy Inês de Castro znajduje się w kościele klasztornym cystersów w Alcobaça, w prawej części transeptu, natomiast grobowiec króla Piotra I w lewej części. Są to najważniejsze zabytki gotyckiej sztuki sepulkralnej w kraju. Postać królowej emanuje subtelnością i poezją, a figurę króla cechuje majestat. Obydwie postacie otaczają aniołowie, którzy usiłują je unieść. Po bokach obu tumb znajdują się sceny zaślubin, przedstawienia z życia Chrystusa i Marii (na nagrobku Inês de Castro) oraz św. Bartłomieja (na nagrobku królewskim). Czoło tumby Inês de Castro jest ozdobione płaskorzeźbą ze scenami Ukrzyżowania i Sądu Ostatecznego. Na nagrobku monarchy widnieje rozeta interpretowana jako wyobrażenie kręgu życia. Opisane płaskorzeźby znajdują analogie we francuskich dziełach z epoki i pozwalają przypuszczać, że anonimowy artysta znał sztukę mudéjar^[2]. Część płaskorzeźb z przedstawieniami postaci ludzkich pozbawiona jest głów, odłamanych w czasie napoleońskiej okupacji Portugalii.

Potomstwo

• Alfons (zmarły w dzieciństwie)
• Beatrycze (hrabina Albuquerque)
• Jan (książę Valencia de Campos)
• Dionizy (lord Villar-Dompardo)

Upamiętnienia

Motyw nieszczęśliwej miłości przyszłego króla i Inês de Castro jest obecny do dziś w folklorze Portugalii, literaturze i poezji oraz pieśniach fado.