Hofrat

Hofrat (niem. Radca Dworu lub Rada Nadworna) oznacza w języku niemieckim instytucję, stanowisko urzędowe lub osobę w Niemczech i Austrii.

Hofrat w Niemczech

Hofrat Świętego Cesarstwa Rzymskiego

Hofrat lub Reichshofrat był w Świętym Cesarstwie Rzymskim ukształtowanym w latach 1519–1559 określeniem sądu, który stanowił instancję rewizyjną stojącą nad rządem i izbami. Reichshofrat – obok Izby Sądu Rzeszy w Wetzlar – był instancją sądowniczą w sprawach Rzeszy. Przetrwał do końca Świętego Cesarstwa Rzymskiego w roku 1806. Obok pojęcia Hofratu jako instytucji, istniał tytuł Hofrata przysługujący członkom Rady Nadwornej i jej urzędnikom. Po likwidacji Reichshofrat 1806 tytuł przetrwał tylko w Austrii. Obok Hofrata istniał też tytuł tajnego radcy Geheimer Rat, zarezerwowany dla doradcy cesarza do spraw politycznych. W praktyce był to dworski tytuł honorowy, nadawany zasłużonym osobom do roku 1918. Jednym z tajnych radców był Geheimrat Johann Wolfgang von Goethe.

Hofrat w Austrii

W tym kraju tytuł Hofrata przetrwał nie tylko koniec monarchii austro-węgierskiej, ale i Anschluss oraz II wojnę światową. Ten tytuł nadal nadaje Prezydent Austrii urzędnikom państwowym. Obecnie istnieje pięć grup osób, odznaczonych godnością Hofrata: największą grupę stanowią wyżsi urzędnicy Federacji, którzy od pewnej grupy funkcyjnej otrzymują tytuł w drodze awansu. W urzędzie centralnym lub ministerstwie otrzymuje urzędnik tytuł Ministerialrat, w parlamencie tytuł Parlamentsrat. Hofraci austriackich urzędów bezpieczeństwa są jedynymi Hofratami w mundurach. Ponadto tytuł mogą otrzymać urzędnicy Federacji przy odejściu na emeryturę. Dalszą grupę stanowią urzędnicy z wykształceniem akademickim, Hofraci krajowi (Landes-Hofrat). Prezydent Austrii może nadać tytuł Hofrata honoris causa, także osobom nie będącym urzędnikami. Również sędziowie Sądu Najwyższego są zwani Hofratami. Analogicznie sędziowie niższych instancji zwani są po prostu radcami (Rat).

Kontrola autorytatywna (stanowisko):

• GND: 4160419-2

Encyklopedie internetowe:

• PWN: 3912247
• Britannica: topic/Hofrat