Hienadź Karpienka

Hienadź Dzmitryjewicz Karpienka (biał. Генадзь Дзмітрыевіч Карпенка^[a], ros. Геннадий Дмитриевич Карпенко, Giennadij Dmitrijewicz Karpienko; ur. 17 września 1949 w Mińsku, zm. 7 kwietnia 1999) – białoruski naukowiec i polityk opozycyjny; badacz technologii nowych materiałów i powłok, doktor nauk technicznych (odpowiednik polskiego stopnia doktora habilitowanego), członek korespondent Narodowej Akademii Nauk Białorusi; zastępca przewodniczącego Rady Najwyższej Republiki Białorusi XIII kadencji, deputowany do Rady Najwyższej XII i XIII kadencji; w latach 1992–1995 przewodniczący Mołodeczańskiego Miejskiego Komitetu Wykonawczego, przewodniczący Partii Zgody Ludowej i zastępca przewodniczącego Zjednoczonej Partii Obywatelskiej. Zdaniem działaczy opozycji zmarł w nie do końca wyjaśnionych okolicznościach, niewykluczone, że w wyniku zabójstwa.

Hienadź Karpienka

Генадзь Карпенка

Pełne imię i nazwisko	Hienadź Dzmitryjewicz Karpienka
Data urodzenia	17 września 1949
Data śmierci	7 kwietnia 1999
Zastępca przewodniczącego Rady Najwyższej Republiki Białorusi XIII kadencji
Okres	od 1996 do 7 kwietnia 1999
Przynależność polityczna	Zjednoczona Partia Obywatelska
Deputowany do Rady Najwyższej Białoruskiej SRR / Rady Najwyższej Republiki Białorusi XII i XIII kadencji
Okres	od 1990 do 7 kwietnia 1999
Przynależność polityczna	Partia Zgody Ludowej, Zjednoczona Partia Obywatelska
Przewodniczący Mołodeczańskiego Miejskiego Komitetu Wykonawczego
Okres	od 1992 (1991?) do 1995 (1994?)
Przynależność polityczna	Partia Zgody Ludowej
Zastępca przewodniczącego Zjednoczonej Partii Obywatelskiej
Okres	od 1995 do ?
Przynależność polityczna	Zjednoczona Partia Obywatelska
Przewodniczący Partii Zgody Ludowej
Okres	od ? do 1995
Przynależność polityczna	Partia Zgody Ludowej

Życiorys

Urodził się 17 września 1949 roku w Mińsku w Białoruskiej SRR, ZSRR. W 1972 roku ukończył Białoruski Państwowy Instytut Politechniczny. Od 1972 roku pracował w Instytucie Energetyki Jądrowej Akademii Nauk Białoruskiej SRR, był kierownikiem oddziału NDI metalurgii proszków^[1]. W latach 1983–1990 pełnił funkcję dyrektora zakładu metalurgii proszków w Mołodecznie^[2]. Zajmował się badaniami w dziedzinie technologii nowych materiałów i powłok. W 1990 roku uzyskał stopień doktora nauk technicznych (odpowiednik polskiego stopnia doktora habilitowanego). W 1994 roku został członkiem korespondentem Narodowej Akademii Nauk Białorusi^[1]. W 1995 roku był kierownikiem Wydziału Międzynarodowej Akademii Nauk Europa-Azja^[3].

W 1990 został deputowanym do Rady Najwyższej Białoruskiej SRR / Rady Najwyższej Republiki Białorusi XII kadencji. Pełnił w niej funkcję przewodniczącego Stałej Komisji ds. Nauki i Postępu Naukowo-Technicznego. W latach 1992–1995^[1] (według innego źródła – w latach 1991–1994^[2]) pełnił funkcję przewodniczącego Mołodeczańczkiego Miejskiego Komitetu Wykonawczego^[1]. Do 1995 roku był przewodniczącym Partii Zgody Ludowej, później – zastępcą przewodniczącego Zjednoczonej Partii Obywatelskiej^[2].

W wyborach parlamentarnych w 1995 roku startował formalnie jako kandydat bezpartyjny. W drugiej turze wyborów uzupełniających 10 grudnia 1995 roku został wybrany na deputowanego do Rady Najwyższej Republiki Białorusi XIII kadencji z maszerauskiego okręgu wyborczego nr 251 miasta Mińska. 19 grudnia 1995 roku został zarejestrowany przez centralną komisję wyborczą^[3], a 9 stycznia 1996 roku zaprzysiężony na deputowanego^[4]. Pełnił funkcję zastępcy przewodniczącego Rady Najwyższej^[1]. 27 listopada 1996 roku, po dokonanej przez prezydenta Alaksandra Łukaszenkę kontrowersyjnej i częściowo nieuznanej międzynarodowo zmianie konstytucji, nie wszedł w skład utworzonej przez niego Izby Reprezentantów Zgromadzenia Narodowego Republiki Białorusi I kadencji. Zgodnie z Konstytucją Białorusi z 1994 roku jego mandat deputowanego do Rady Najwyższej trwał jednak nadal^[5].

Zmarł 7 kwietnia 1999 roku. Zdaniem wdowy pod nim, Ludmiły Karpienki, a także zdaniem wielu działaczy opozycji, okoliczności śmierci Hienadzia Harpienki nie zostały do końca wyjaśnione i niewykluczone, że jej przyczyną było zabójstwo^[2].

Odznaczenia

• Nagroda Państwowa Białoruskiej SRR (1986);
• Zasłużony Działacz Nauki Białorusi (1991)^[1].

Uwagi

1. Zapis według oficjalnego wariantu języka białoruskiego. Alternatywna forma zapisu, według tzw. wariantu klasycznego (taraszkiewicy): Генадзь Дзьмітрыевіч Карпенка (czyt. Hienadź Dźmitryjewicz Karpienka).

Przypisy

1. Энцыклапедыя… ↓, s. 125
2. Пяткевіч i Рубінчык 2011 ↓, s. 1191
3. Спіс дэпутатаў Вярхоўнага Савета Рэспублікі Беларусь трынаццатага склікання, зарэгістраваных 19 снежня 1995 года. Centralna Komisja Republiki Białorusi ds. Wyborów i Prowadzenia Republikańskich Referendów. [dostęp 2020-04-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-07-31)]. (biał.).
4. С. Шарецкий: Постановление Верховного Совета Республики Беларусь от 9 января 1996 г. №4-XIII. pravo.levonevsky.org, 1996-01-09. [dostęp 2018-06-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-09-13)]. (ros.).
5. М. Грыб: Канстытуцыя 1994 года. Narodowy Internetowy Portal Prawy Republiki Białorusi, 1994-03-15. [dostęp 2020-04-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-04-28)]. (biał.).

Bibliografia

• Карпенка Генадзь Дзмітрыевіч. W: Рэдкал.: Г.П. Пашкоў (галоўны рэд.) і інш: Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. У 6 т. T. 4: Кадэты — Ляшчэня. Mińsk: „Biełaruskaja Encykłapiedyja” im. Piatrusia Brouki, 1997, s. 125. ISBN 985-11-0041-2. (biał.).
• Алесь Пяткевіч, Вольф Рубінчык: Кароткія зьвесткі аб некаторых беларускіх палітыках, актыўных у 1991—2006 гадах. W: Пад агульнай рэд. В. Булгакава: Палітычная гісторыя незалежнай Беларусі (да 2006 г.). Wyd. 2. Białystok, Wilno: Białoruskie Towarzystwo Historyczne, Instytut Białorutenistyki, 2011, s. 1178–1213. ISBN 80-86961-16-8. (biał.).

Kontrola autorytatywna (osoba):

• ISNI: 0000000023835474
• VIAF: 943486
• GND: 12433105X
• SUDOC: 126494770