Heraklea Pontyjska
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Heraklea Pontyjska (gr. Ηράκλεια Ποντική, późnogr. Ποντοηράκλεια, łac. Heraclea Pontica) – kolonia Megary założona w roku 558 p.n.e.[1] Położona była nad Morzem Czarnym, na pograniczu Bitynii i Paflagonii, o jeden dzień szybkiej żeglugi od Bosforu[2]. Posiadała dogodny port, co przy korzystnym położeniu geograficznym umożliwiło miastu uzyskanie statusu ważnego centrum handlu czarnomorskiego. W okresie największego rozkwitu miasto rozciągało się aż na sąsiadującą z nim równinę.
Heraklea szybko opanowała okoliczne tereny, na których zakładała własne kolonie, a w pierwszej połowie V w. p.n.e. podporządkowała sobie miejscowych Mariandynów, obracając ich w zależnych chłopów[2], gwarantując jednak, że nie będą sprzedawani poza granice kolonii[3]. Zaplecze rolnicze, dogodne położenie oraz rozległe kontakty handlowe zapewniały miastu dobrobyt oraz silną pozycję na Morzu Czarnym. Heraklea zakładała kolonie także poza południowym wybrzeżem morza (Kallatis, Chersonez Taurydzki), mieszała się w sprawy innych poleis (m.in. na Półwyspie Krymskim), w czym pomagała jej flota wojenna – miasto dysponowało sporymi siłami morskimi w czasach hellenistycznych, a prawdopodobnie i wcześniej[2]. Potęga militarna i gospodarcza pozwoliła polis zagwarantować sobie niezależność przez większość okresu hellenistycznego, kiedy to w świecie greckim dominowały wielkie monarchie[4].
W roku 72 p.n.e. miasto zostało zdobyte przez króla Pontu – Mitrydatesa VI[4]. W trakcie jego walk przeciwko republice rzymskiej (Wojny Rzymu z Mitrydatesem) Rzymianie zdobyli i spalili miasto. Po tym wydarzeniu Heraklea, choć odbudowana, nigdy już nie odzyskała swojego pierwotnego rozmiaru i znaczenia[4]. Ostatecznie wojna zakończyła się klęską, a następnie samobójstwem Mitrydatesa, zaś miasto, wraz z zachodnią częścią królestwa Pontu, zostało w roku 63 p.n.e. włączone do państwa rzymskiego[5].
Po podziale cesarstwa rzymskiego Heraklea Pontyjska znalazła się w jego wschodniej części, określanej później jako Cesarstwo Bizantyńskie. W okresie późnorzymskim miasto należało do prowincji Honorias, a następnie, po jej likwidacji, do prowincji Paflagonia[6].
W pierwszej połowie V wieku miasto zostało zniszczone przez trzęsienie ziemi, odbudowano je jednak staraniem cesarza Teodozjusza II w 440 roku.
Od VII wieku miasto należało do temu Bukellarion. Dzięki swojemu położeniu za pasmami górskimi, oddzielającymi wybrzeże czarnomorskie od wnętrza Azji Mniejszej, Heraklea Pontyjska nie ucierpiała od licznych w tym okresie najazdów arabskich[6].
W mieście miało siedzibę biskupstwo, a po utracie w 1325 Klaudiopolis przeniesiono tutaj metropolię, którą w 1387 połączono z arcybiskupstwem Amastris[6].
W 1204 roku Herakleę zajął Dawid I Wielki Komnen i uczynił ją ośrodkiem swojego lokalnego państewka. Po śmierci Dawida w 1214 miasto opanował Teodor I Laskarys i włączył je do Cesarstwa Nikei. Po odzyskaniu Konstantynopola w 1261 Heraklea ponownie weszła w skład Cesarstwa Bizantyńskiego. Miasto utrzymywało swoje handlowe znaczenie aż do podboju tureckiego w 1360. Swoją faktorię mieli tu m.in. Genueńczycy[6].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
