Gugsa z Jedżu

Gugsa z Jedżu (ur. ? - zm. 23 maja 1825) – ras Begiemdyru i regent Etiopii od 1798 do swojej śmierci.

Życiorys

Gugsa pochodził z dynastii Sjera Guangul, czyli wodzów z plemienia Jedżu Oromo, rządzącej cesarzami gonderskimi w czasie okresu rozbicia dzielnicowego kraju, zwanego zemene mesafynt. Był synem Merse Barentu i Kefej, siostry rasa Aligaza. Według angielskiego podróżnika Nathaniela Pearce'a przyjął chrześcijańskie imię Uelde Mikael^[1]. Gugsa wydał jedną ze swoich córek za dedżazmacza Meru z Dembiji, a drugą za dedżazmacza Hajle Marjama. Gdy Gugsa obejmorzał rząd rasa Begiemdyru, jego siedziba mieściła się w Lebo, górskim rejonie położonej 60 kilometrów na południowy wschód od Gonderu. Gugsa z Jedżu zmarł w 1825 z przyczyn naturalnych. Pochowano go w Kościele Ijesusa w Debre Tabor.

Reforma rolna

Zaraz po objęciu stanowiska enderasa, Gugsa skonsolidował władzę poprzez wywłaszczenie możnowładców, na kontrolowanych przez siebie częściach Etiopii, czyli przede wszystkim Begiemdyrze. Dokonał tego w 1800, ogłaszając, że w imieniu cesarza prawo do tytułu dzierżawy gruntu będzie zmienione z wolnej własności, którą można swobodnie dysponować i użytkować, na stałą własność cesarską. Oznaczało to usunięcie niewygodnych dla regenta możnych. Początkowo chłopstwo entuzjastycznie przyjęło nową uchwałę, wierząc, że uzyskają korzyści z usunięcia swoich dotychczasowych panów. Jednakże, gdy ras Gugsa wywłaszczał wielkie rody rok po roku, pod różnymi pretekstami, chłopi stracili swoich ostatnich protektorów. Ziemie w dużej części przeszły w posiadanie żołnierzy. Byli oni tak chciwi, że całe wsie porzucały swoje ziemie i przenosiły do sąsiednich terenów. Wówczas wielu chłopów wstępowało do armii. Woleli niebezpieczne życie na wojnie, niż poddaństwo na własnej ziemi^[2].

Udział w sporach wewnątrzkościelnych

W 1803 ras Gugsa wziął udział w sporach doktrynalnych wewnątrz Kościoła etiopskiego, podzielając zdanie iczegie Ueldy Jony w sprawie wydalenia zwolenników kybat z Begiemdyru. 12 września tego samego roku Gugsa wykorzystał śmierć abuny Josaba III i splądrował majątek należący do episkopatu duchowieństwa etiopskiego.

Przypisy

1. Nathaniel Pearce: The Life and Adventures of Nathaniel Pearce. Londyn: J.J. Halls, 1831, s. 70.
2. Richard Pankhurst: Economic History of Ethiopia. Addis Ababa: Haile Selassie I University Press, 1968, s. 137.

Bibliografia

• Pearce, The Life and Adventures of Nathaniel Pearce, edited by J.J. Halls (London, 1831), vol. 1 .
• Mordechai Abir, Ethiopia: The Era of the Princes; The Challenge of Islam and the Re-unification of the Christian Empire (1769-1855) (London: Longmans, 1968).
• Richard P. K. Pankhurst, "The History of Däbrä Tabor (Ethiopia)", Bulletin of the School of Oriental and African Studies, 40, (1977) .
• H. Weld Blundell, The Royal chronicle of Abyssinia, 1769-1840 (Cambridge: University Press, 1922).