Główny Inspektorat Ochrony Środowiska

Główny Inspektorat Ochrony Środowiska – urząd polskiej administracji rządowej wykonujący zadania Głównego Inspektora Ochrony Środowiska.

Główny Inspektorat Ochrony Środowiska

Siedziba GIOŚ – dawny gmach Instytutu Badawczego Leśnictwa przy ul. Bitwy Warszawskiej 1920 r. 3.
Państwo	Polska
Data utworzenia	1991
Siedziba	Warszawa
Główny Inspektor	Joanna Piekutowska
Zastępca	Anna Dębowiec, Alicja Żelichowska
Adres
ul. Bitwy Warszawskiej 1920 r. 3 02-362 Warszawa
Położenie na mapie Polski Główny Inspektorat Ochrony Środowiska
Położenie na mapie województwa mazowieckiego Główny Inspektorat Ochrony Środowiska
Położenie na mapie Warszawy Główny Inspektorat Ochrony Środowiska
52°13′00,4″N 20°59′28,6″E
Strona internetowa

Główny Inspektor Ochrony Środowiska

Główny Inspektor Ochrony Środowiska to centralny organ powoływany przez Prezesa Rady Ministrów i nadzorowany przez Ministra Klimatu. Kieruje działalnością Inspekcji Ochrony Środowiska. Do przełomu lat 1998/1999 miał rangę zastępcy ministra^[1].

Kierownictwo[2]

• Joanna Piekutowska – Główny Inspektor Ochrony Środowiska
• Anna Dębowiec – I Zastępca Głównego Inspektora Ochrony Środowiska^[3]
• Alicja Żelichowska – II Zastępca Głównego Inspektora Ochrony Środowiska^[4]
• Damian Jakubik – Dyrektor Generalny Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska

Struktura

Zgodnie z obowiązującym od 2020 statutem, w skład GIOŚ wchodzą^[5]:

• Departament Inspekcji
• Departament Kontroli Odpadów
• Departament Transgranicznego Przemieszczania Odpadów
• Departament Monitoringu Środowiska
• Departament Zwalczania Przestępczości Środowiskowej
• Departament Prawny
• Departament Administracyjno-Finansowy
• Departament Informatyzacji
• Centralne Laboratorium Badawcze
• Krajowe Laboratorium Referencyjne do spraw jakości powietrza atmosferycznego
• Krajowe Laboratorium Referencyjne do spraw jakości wód powierzchniowych
• Biuro Dyrektora Generalnego
• Zespół do spraw Kontroli i Audytu.

Wcześniej GIOŚ tworzyły inne jednostki. W 1999 były to^[6]:

• Zespół Inspekcji i Orzecznictwa
• Zespół Monitoringu
• Zespół Przeciwdziałania Nadzwyczajnym Zagrożeniom Środowiska
• Zespół Organizacyjny
• Zespół Ekonomiczno-Administracyjny.

Od 2023 przy GIOŚ funkcjonuje rada naukowa^[7].

Inspekcja Ochrony Środowiska

Osobny artykuł: Inspekcja Ochrony Środowiska.

Inspekcja Ochrony Środowiska to dwuinstancyjna instytucja, podległa ministrowi właściwemu ds. środowiska, składająca się z Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska i 16 wojewódzkich inspektoratów.

Kompetencje Inspekcji Ochrony Środowiska^[8]

Kompetencje Inspekcji Ochrony Środowiska na poziomie ustawowym zostały określone m.in. w następujących aktach prawnych:

• ustawie z dnia 20 lipca 1991 r. o Inspekcji Ochrony Środowiska
• ustawie z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska
• ustawie z dnia 20 lipca 2017 r. – Prawo wodne
• ustawie z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianie informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko
• ustawie z dnia 13 kwietnia 2007 r. o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich naprawie
• ustawie z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach
• ustawie z dnia 29 czerwca 2007 r. o międzynarodowym przemieszczaniu odpadów
• ustawie z dnia 20 stycznia 2005 r. o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji
• ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym
• ustawie z dnia 24 kwietnia 2009 r. o bateriach i akumulatorach
• ustawie z dnia 10 lipca 2008 r. o odpadach wydobywczych
• ustawie z dnia 15 maja 2015 r. o substancjach zubożających warstwę ozonową oraz o niektórych fluorowanych gazach cieplarnianych.

Historia

Stanowisko Głównego Inspektora Ochrony Środowiska powołano w Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 30 września 1980 r. w sprawie Państwowej Inspekcji Ochrony Środowiska oraz wykonywania kontroli w zakresie ochrony środowiska^[9]. Wówczas na mocy nowej ustawy o ochronie i kształtowaniu środowiska została powołana jednoinstancyjna inspekcja, która podlegała ministrowi ochrony środowiska, zasobów naturalnych i leśnictwa pod nazwą Państwowa Inspekcja Ochrony Środowiska (PIOŚ)^[10].

Główny Inspektorat Ochrony Środowiska jako urząd wykonujący zadania Głównego Inspektora Ochrony Środowiska odrębny od struktur wojewódzkich powołano w pierwszych latach transformacji ustrojowej Polski. W 1991 weszła w życie ustawa o Państwowej Inspekcji Ochrony Środowiska, na mocy której nastąpiło połączenie kadr, mienia i zaplecza technicznego jednostek organizacyjnych PIOŚ i Ośrodków Badań i Kontroli Środowiska. Powstała jednolita, dwuinstancyjna instytucja podległa ministrowi właściwemu ds. środowiska. Od tego momentu realizacja ustawowych zadań Inspekcji należała do Głównego Inspektora Ochrony Środowiska i 49 wojewódzkich inspektorów ochrony środowiska. W ten sposób wdrożono jednolity system kontroli przestrzegania prawa ochrony środowiska oraz badania stanu środowiska w skali całego kraju^[10]. W lipcu 1998 roku Sejm RP, w ramach reformy ustrojowej państwa, znowelizował ustawę o Państwowej Inspekcji Ochrony Środowiska. Jednocześnie wojewódzkie inspektoraty ochrony środowiska weszły w skład wojewódzkiej administracji zespolonej. W 34 miastach powstały delegatury wojewódzkich inspektoratów ochrony środowiska podporządkowane 16 nowym wojewódzkim inspektorom. Wyodrębniono ponadto 32 laboratoria^[10].

Od 1 stycznia 2019 r. zadania związane z państwowym monitoringiem środowiska zostały przeniesione z kompetencji wojewódzkich inspektorów ochrony środowiska na kompetencje głównego inspektora. W ten sposób pracownicy inspektoratów wojewódzkich zajmujący się monitoringiem stali się pracownikami Departamentu Monitoringu GIOŚ. Wojewódzkie laboratoria z kolei stały się jednostkami Centralnego Laboratorium Badawczego GIOŚ^[11].

Na przełomie 2020 i 2021 GIOŚ zmienił siedzibę, przenosząc się z dawnego gmachu Dyrekcji Naczelnej Lasów Państwowych przy ul. Wawelskiej 52/54 w Warszawie do dawnego gmachu Instytutu Badawczego Leśnictwa przy ul. Bitwy Warszawskiej 1920 r. 3.

Główni Inspektorzy Ochrony Środowiska

• Andrzej Walewski (1989–1998^[12])
• Teresa Warchałowska (1999–2000^[13])
• Andrzej Ruraż-Lipiński (2000–2001)^[13][14]
• Waldemar Krajewski (p.o., 2001)^[14]
• Krzysztof Zaręba^[15] (2001–2005)
• Wojciech Stawiany (2005–2006^[16])
• Marek Haliniak (2006–2008 i 2016–2018^[17])
• Andrzej Jagusiewicz (2008–2015^[18])
• Jerzy Kuliński (2015^[19])
• Roman Jaworski (2016, p.o.)
• Paweł Ciećko (2018–2020^[20])
• Marek Chibowski (2020–2021, p.o.^[21])
• Michał Mistrzak (2021^[22]– 2022)
• Magda Gosk (2022–2023, p.o.)
• Krzysztof Gołębiewski (w 2023)^[23][24]
• Damian Jakubik (w 2024, p.o.)
• Joanna Piekutowska (od 2024)^[25]

Przypisy

1. Ustawa z dnia 24 lipca 1998 r. o zmianie niektórych ustaw określających kompetencje organów administracji publicznej – w związku z reformą ustrojową państwa (Dz.U. z 1998 r. nr 106, poz. 668)
2. Kierownictwo GIOŚ - Główny Inspektorat Ochrony Środowiska - Portal Gov.pl. gov.pl. [dostęp 2024-06-29]. (pol.).
3. Anna Dębowiec powołana na stanowisko I Zastępcy Głównego Inspektora Ochrony Środowiska. gov.pl. [dostęp 2024-06-29]. (pol.).
4. Alicja Żelichowska powołana na stanowisko II Zastępcy Głównego Inspektora Ochrony Środowiska. gov.pl. [dostęp 2024-07-08]. (pol.).
5. Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 31 grudnia 2018 r. w sprawie nadania statutu Głównemu Inspektoratowi Ochrony Środowiska (Dz.U. z 2022 r. poz. 1867)
6. Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 6 kwietnia 1999 r. w sprawie nadania statutu Głównemu Inspektoratowi Ochrony Środowiska (Dz.U. z 1999 r. nr 29, poz. 274)
7. Przy Głównym Inspektoracie Ochrony Środowiska powołano Radę Naukową [online], Główny Inspektorat Ochrony Środowiska, 10 marca 2023 [dostęp 2023-03-11].
8. Dz.U. z 2024 r. poz. 425
9. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 września 1980 r. w sprawie Państwowej Inspekcji Ochrony Środowiska oraz wykonywania kontroli w zakresie ochrony środowiska (Dz.U. z 1980 r. nr 24, poz. 96)
10. Historia – Główny Inspektorat Ochrony Środowiska. www.gios.gov.pl. [dostęp 2017-11-23].
11. Ustawa z dnia 20 lipca 2018 r. o zmianie ustawy o Inspekcji Ochrony Środowiska oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2018 r. poz. 1479)
12. 25 lat Inspekcji Ochrony Środowiska. Na straży bezpieczeństwa ekologicznego RP. Główny Inspektorat Ochrony Środowiska.
13. Biuletyn nr 2814/III. Sejm RP.
14. Informacja o wynikach kontroli przestrzegania wymagań w zakresie międzynarodowego obrotu odpadami. Najwyższa Izba Kontroli, maj 2004. [dostęp 2021-11-20].
15. Informacja o realizacji zadań Inspekcji Ochrony Środowiska w 2003 roku – wstęp. Główny Inspektorat Ochrony Środowiska.
16. Pismo Wojciecha Stawianego do Głównego Inspektora Ochrony Środowiska. Główny Inspektorat Ochrony Środowiska.
17. Marta Wierzbowska-Kujda: Marek Haliniak Głównym Inspektorem Ochrony Środowiska. Teraz Środowisko, 25 maja 2016. [dostęp 2016-05-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-07-01)].
18. Dr Andrzej Jagusiewicz Głównym Inspektorem Ochrony Środowiska. Główny Inspektorat Ochrony Środowiska, 2008-01-15. [dostęp 2019-03-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-02-04)].
19. Z dniem 1 lutego 2015 roku Prezes Rady Ministrów, Pani Ewa Kopacz, powołała na stanowisko Głównego Inspektora Ochrony Środowiska Pana Jerzego Kulińskiego. Główny Inspektorat Ochrony Środowiska, 2015-02-02. [dostęp 2015-02-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-02-04)].
20. Piotr Panek: Historia Inspekcji Ochrony Środowiska.
21. Marek Chibowski będzie pełnił obowiązki Głównego Inspektora Ochrony Środowiska. Główny Inspektorat Ochrony Środowiska, 2020.
22. Nowy Główny Inspektor Ochrony Środowiska [online], Główny Inspektorat Ochrony Środowiska, 20 września 2021.
23. Krzysztof Gołębiewski powołany na stanowisko Głównego Inspektora Ochrony Środowiska [online], Główny Inspektorat Ochrony Środowiska, 6 marca 2023 [dostęp 2023-03-11].
24. Kierownictwo GIOŚ - Główny Inspektorat Ochrony Środowiska - Portal Gov.pl [online], gov.pl [dostęp 2024-04-23] (pol.).
25. Joanna Piekutowska Głównym Inspektorem Ochrony Środowiska. gov.pl, 16 kwietnia 2024. [dostęp 2024-04-19].

Linki zewnętrzne

• Witryna GIOŚ.