Plac Mariana Rapackiego w Toruniu
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Plac Mariana Rapackiego – plac położony w centrum Torunia.
| Stare Miasto | |
 Widok na plac od strony południowej | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego  | |
Położenie na mapie Torunia  | |
 53°00′33,9″N 18°36′02,8″E | |
W średniowieczu na obszarze dzisiejszego placu zakładano ogrody, sady i winnice[1]. Plac powstał po rozebraniu zachodniego odcinka murów miejskich i zniwelowaniu fosy[2]. W ciągu kolejnych lat zmieniał swoją formę. W 1901 roku na ulicę Kopernika wprowadzono tramwaje elektryczne, które przejeżdżały przez plac. W 1906 roku na jego północnym skraju powstał budynek Banku Rzeszy (obecnie Collegium Maximum UMK)[2]. W roku 1911 dokonano przebicia pod kamienicami we wschodniej pierzei placu, tworząc tym samym dogodne połączenie ze Starym Miastem[3]. Tak powstałym Łukiem Cezara w 1936 roku poprowadzono dwutorową linię tramwajową, którą zlikwidowano w 1970 roku[4].
W 1931 roku bezimienny dotąd teren nazwano placem Bankowym[5][6]. W drugiej połowie lat 30. podczas przebudowy Łuku Cezara uporządkowano plac, który wcześniej borykał się m.in. ze szpecącymi reklamami[7].
Podczas II wojny światowej plac nosił nazwę Horst-Wessel-Platz, na cześć niemieckiego nazisty Horsta Ludwiga Wessela, zamordowanego przez komunistów w 1930 roku[8]. W 1943 roku niemieckie władze okupacyjne planowały postawić na skwerze przy placu pomnik Mikołaja Kopernika, z okazji 470. rocznicy urodzin uczonego. Autorem monumentu był austriacki rzeźbiarz Josef Thorak[9]. Nowy pomnik miał być bardziej „germański” od istniejącego. 24 maja 1943 roku namiestnik Okręgu Rzeszy-Gdańsk Prusy Zachodnie Albert Forster dokonał wmurowania kamienia węgielnego pod przyszły pomnik[10]. W tym samym roku Thorak zdążył odsłonić w Toruniu gipsową rzeźbę[11]. Właściwy pomnik powstał w 1950 roku i stanął w Salzburgu[12]. Ponadto niemieckie władze okupacyjne planowały budowę nowego układu komunikacyjnego w centrum Torunia. Według planów plac miał być przesunięty na zachód[8].
Po II wojnie światowej placu nadano imię Mariana Rapackiego[13]. Na co dzień posługuje się jednak skróconą nazwą „plac Rapackiego”, przez co część osób sądzi, że patronem placu jest Wincenty Rapacki, znany aktor i reżyser[14].
W budynku o numerze 4 (obok Łuku Cezara) od 1960 roku mieści się Archiwum Państwowe[15]. 15 lutego 1973 roku, w pięćsetną rocznicę urodzin Mikołaja Kopernika, na skwerze przy placu postawiono ku jego czci pomnik autorstwa Józefa Kopczyńskiego, symbolizujący układ heliocentryczny[16].
Z uwagi na jednolite nazewnictwo przystanków („Plac Rapackiego”) położonych po obu stronach Alei Jana Pawła II, jak również przy pobliskiej ulicy Chopina[17], część torunian z nazwą plac Rapackiego utożsamia skrzyżowanie dwóch wymienionych wcześniej ulic[18]. W związku z tym, do obiektów znajdujących się przy placu Rapackiego zaliczane bywają także: odsłonięty w 2000 roku pomnik Józefa Piłsudskiego[19], fontanna Cosmopolis, czy figura poświęcona planetoidzie (12999) Toruń (dwie ostatnie położone są na skwerze, który w 2012 roku otrzymał imię Lucjana Broniewicza[20]).
Na placu Rapackiego mieści się fontanna, Niecka fontanny ma kształt prostokąta o wymiarach 26,80 m na 10,20 m oraz głębokości 0,70 m – objętość 191,35 m³. Znajdują się w niej cztery dysze umieszczone w jej narożnikach wraz z oprawami halogenowymi[21].
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
