Fiołek alpejski

Fiołek alpejski^[5] (Viola alpina) – gatunek rośliny należący do rodziny fiołkowatych. Występuje w Karpatach i wschodnich Alpach, w Polsce tylko w Tatrach^[6]. Często nazywa się nieprawidłowo fiołkiem alpejskim inny, uprawiany jako roślina ozdobna gatunek rośliny – cyklamena perskiego.

Fiołek alpejski

Systematyka[1][2]
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	różopodobne
Rząd	malpigiowce
Rodzina	fiołkowate
Rodzaj	fiołek
Gatunek	fiołek alpejski
Nazwa systematyczna
Viola alpina Jacq. Enum. stirp. Vindob. 159. 1762[3]
Synonimy
Viola baumgarteniana Schur[4]

Morfologia

Łodyga

Pojedyncza, podnosząca się, o wysokości 4–10 cm, naga i nieulistniona^[7].

Liście

Wszystkie liście wyrastają w różyczce liściowej. Są liczne, drobne, dość grube i lśniące. Mają okrągłą, lub szerokojajowatą, karbowaną blaszkę, wyrastającą na długich ogonkach. Ich nasady są ucięte, lub płytkosercowate. Przylistki podługowate i brzegiem orzęsione lub gruczołowato ząbkowane^[7].

Kwiaty

Duże w stosunku do niewielkich rozmiarów rośliny. Mają średnicę 2–3 cm i intensywnie fioletowe płatki, białą gardziel i czarne smugi po wewnętrznej stronie płatków w gardzieli. Płatki wolne, tępe i gruczołkowato ząbkowane. Górne cztery płatki zwrócone ku górze, 1 płatek zwrócony jest w dół. Na szyjce słupka nabrzmienie z główkowatym wydrążeniem. Jest ona naga, lub owłosiona i ma dwuczęściowe znamię^[7].

Owoce

Naga, 3-klapowa torebka zawierająca liczne nasiona^[6].

• 
• 
• 

Biologia i ekologia

Bylina. Kwitnie od czerwca do lipca, kwiaty owadopylne. Występuje na halach, w piętrze kosówki i w piętrze alpejskim. Często rośnie na skałach (tylko wapiennych), w szczelinach skalnych. Roślina wysokogórska i wapieniolubna^[6]. Gatunek charakterystyczny dla Ass. Caricetum firmae^[8].

Zobacz też: Rośliny tatrzańskie.

Przypisy

1. Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
2. Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-11-30] (ang.).
3. The Plant List. [dostęp 2017-01-11].
4. Viola alpina Jacq.. Plants of the World Online. [dostęp 2021-01-16]. (ang.).
5. Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1. Brak numerów stron w książce
6. Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa: Kwiaty Tatr. Przewodnik kieszonkowy. Warszawa: MULTICO Oficyna Wyd., 2003. ISBN 83-7073-385-9. Brak numerów stron w książce
7. Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953. Brak numerów stron w książce
8. Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4. Brak numerów stron w książce

Identyfikatory zewnętrzne (takson):

• EUNIS: 185437
• GBIF: 5663840
• identyfikator iNaturalist: 483193
• IPNI: 867602-1
• NCBI: 1534725
• identyfikator Plant List (Royal Botanic Gardens, Kew): kew-2463430
• Plants of the World: urn:lsid:ipni.org:names:867602-1
• Tela Botanica: 72052
• identyfikator Tropicos: 33800054
• CoL: 5BGCF