Loading AI tools
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Pełzak czerwonki (Entamoeba histolytica) – gatunek pełzaka należącego do typu Amoebozoa. Jest pasożytem wewnętrznym zwierząt w tym człowieka[4]. Wywołuje chorobę zwaną pełzakowicą lub entamebozą (entamoebosis)[5], czasami nazywana również amebozą[5]. Występują również inne nazwy tej choroby, jest nazywana również biegunką amebową[6]. Niszczy nabłonek jelita grubego. Oprócz ściany jelita może występować również w wątrobie, płucach, śledzionie[5]. Zarażenie następuje przez spożycie cyst (np. z pokarmem, wskutek braku higieny).
Cysta pełzaka czerwonki | |||
Systematyka | |||
Domena | |||
---|---|---|---|
Supergrupa | |||
Podtyp | |||
Klad | |||
Rodzina | |||
Rodzaj | |||
Gatunek |
Pełzak czerwonki | ||
Nazwa systematyczna | |||
Entamoeba histolytica Schaudinn, 1903[1] | |||
Synonimy | |||
|
Pełzak czerwonki występuje w dwóch postaciach: trofozoitu i cysty.
Osiąga wielkość 20 – 60 μm[5], wysuwa nibynóżki będące wypustkami ektoplazmy. W wewnętrznej części cytoplazmy - endoplazmie znajduje się pojedyncze jądro z centralnie ułożonym kariosomem[5]. Cytoplazma może zawierać wiele erytrocytów, które zostały przez pełzaka wchłonięte[3].
Cysta posiada średnicę 10 – 20 μm[5]. W środowisku zewnętrznym może przeżyć kilka miesięcy. W temperaturze poniżej -5 °C, jak również powyżej 40 °C cysty giną gwałtownie[3].
Wysporulowane cysty wnikają do organizmu żywiciela wraz z wodą lub pokarmem. Przemieszczają się przez układ pokarmowy i w jelicie cienkim z każdej cysty uwalnia się 8 trofozoitów potomnych[3]. Trofozoity aktywnie poruszając się atakują komórki nabłonka jelit. Następnie trofozoity przekształcają się w precysty, które zawierają jedno jądro[3]. Precysta podczas przemieszczania się przez przewód pokarmowy dojrzewa. W tym czasie jądro dzieli się dwukrotnie i powstaje cysta posiadająca 4 jądra[3], która wraz z kałem jest wydalana do środowiska zewnętrznego.
Inwazyjną postacią jest cysta. Cysta musi być w formie dojrzałej – wysporulowanej. Zarażenie następuje per os wraz z pokarmem lub wodą[5].
Pełzak czerwonki wywołuje pełzakowicę (amoebosis, entamoebosis). Wyróżniamy pełzakowicę jelitową (o przebiegu ostrym lub przewlekłym) i pozajelitową. Wylęganie pasożyta: 4 dni – rok[potrzebny przypis]. Wystąpienie objawów wiąże się z inwazją tkankową (wnikanie trofozoitów pełzaka do błony podśluzowej i warstwy mięśniowej jelita grubego) oraz powstawaniem zmian ropnych.
Ostra pełzakowica jelitowa – czerwonka pełzakowa:
Przewlekła pełzakowica jelitowa – nieczerwonkowa pełzakowica jelitowa:
Pełzakowe zapalenie wątroby (najczęściej po odbyciu ostrej pełzakowicy jelitowej):
Pełzakowy ropień wątroby:
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.