Enkratyści

Enkratyści lub enkratyci (z gr. Ἐγκρατηταί, enkratetai, „wstrzemięźliwi”) – członkowie różnych sekt gnostyckich z połowy II wieku. Założycielem jednej z nich, jak podaje Euzebiusz, był Tacjan Syryjczyk^[1], uczeń świętego Justyna, męczennika^[2]. Innym przedstawicielem gnostyckiego enkratyzmu był Saturnin, który odrzucał małżeństwo i jedzenie mięsa^[3].

Tacjan głosił, że Adam za grzech nieposłuszeństwa został potępiony przez Boga i że małżeństwo jest wymysłem szatana. Z tej przyczyny enkratyści wstrzymywali się (stąd nazwa) od zawierania związków małżeńskich, prokreacji^[4], a także od picia wina i spożywania mięsa, bo uważali, że są one „dziełem szatana”^[5][6]. Nawet podczas sprawowania Wieczerzy Pańskiej nie pili wina, lecz wodę i dlatego zwano ich także hydropatami, hydroparastatami (ὑδροπαραστάται) lub akwarianami (łac. aquarii)^[7].

Odrzucali prawie w całości Stary Testament. Człowiek, zgodnie z ich nauką, składa się z materii i duszy, przy czym dusza będzie nieśmiertelna tylko wtedy, gdy zostanie zaakceptowana przez Boga.

Przypisy

1. Tomasz Stępień: Chrześcijanie przeciwko filozofii greckiej. Uwagi na temat antyfilozoficznych postaw apologetów. Warszawskie Studia Teologiczne XX-1/2007. ISSN 0209-3782, s.101-111.
2. Por. Historia Kościelna, IV. 28, 29.
3. Por. Saturninus. W: The Oxford Dictionary of the Christian Church. F.L. Cross, E.A. Livingstone (oprac.). Wyd. 2. London: Oxford University Press, 1974, s. 1238. ISBN 0-19-211545-6.
4. Evencio Cófreces Merino, Ramon Garcia de Haro: Historia Teologii. Epoka patrystyczna. Wydawnictwo M, Kraków 2003. ISBN 83-7221-546-4, t.1, rozdz.8.4.
5. JanJ. Wierusz-Kowalski JanJ., Wczesne chrześcijaństwo I-X wiek, Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1985, s. 40, ISBN 83-03-00985-0, ISBN 83-03-00986-9, OCLC 69374139.
6. Hipolit Rzymski: Refutation of All Heresies, Book VII, Chapter 16. The System of Saturnilus.
7. H. Masson, Słownik herezji w Kościele katolickim, Wydawnictwo „Książnica”, Katowice 1993, s. 52,154.

Bibliografia

• Maksymilian Rode, Mała encyklopedia teologiczna, Warszawa 1988.

Encyklopedie internetowe (doktryna):

• Britannica: topic/Encratites
• Treccani: encratiti
• Universalis: encratites
• Catalana: 0101997