Egzosomy

Egzosomy (ang. exosomes) – należące do, pęcherzyków zewnątrzkomórkowych, sferyczne pęcherzyki błonowe, wydzielane przez większość komórek eukariotycznych^[1].

Ich zawartość (ang. cargo) mogą stanowić różne cząsteczki biologiczne (białka, lipidy, DNA czy RNA). Odgrywają one istotną rolę zarówno w stanach fizjologicznych, jak i chorobowych (reakcje immunologiczne, nowotwory).

Pełnią rolę w komunikacji międzykomórkowej, odgrywając istotną funkcję modulacji działania komórek „odbiorców” egzosomów.

Średnica egzosomów osiąga ok. 30-100 nm.

Wyniki niektórych prac doświadczalnych wskazują na możliwość przenoszenia w organizmie egzogennych mikrocząstek plastiku PET w egzosomach, co ma wpływ na niektóre białka i szlaki sygnałowe^[2].

Powstawanie egzosomów

Powstawanie egzosomów rozpoczyna się od procesu endocytozy i tworzenia wczesnych endosomów. Endosomy wędrują w głąb komórki (endosomy późne), a przez wgłobianie ich błony, w świetle endosomu powstają wewnętrzne pęcherzyki, określane jako intraluminal vesicles (ILVs), które stają się prekursorami egzosomów^[3]. Te prekursory otrzymują jako swoją treść (ang. cargo) specyficzne składniki komórkowe (np. białka, peptydy, lipidy, ssDNA, mRNA). Endosomy z intraluminal vesicles we wnętrzu zyskują miano ciałek wielopęcherzykowatych (ang. multivesicular bodies, MVBs), które przemieszczają się do powierzchni komórki. Tam ich błona ulega łączeniu z błoną komórki, a ich zawartość zostaje uwolniona przez egzocytozę na zewnątrz^[4]. Uwolnione na zewnątrz pęcherzyki stają się egzosomami.

Przypisy

1. ClotildeC. Théry ClotildeC. i inni, Minimal information for studies of extracellular vesicles 2018 (MISEV2018): a position statement of the International Society for Extracellular Vesicles and update of the MISEV2014 guidelines, „Journal of Extracellular Vesicles”, 7 (1), 2018, s. 1535750, DOI: 10.1080/20013078.2018.1535750, ISSN 2001-3078, PMID: 30637094, PMCID: PMC6322352 [dostęp 2020-09-02] (ang.).
2. KarolK. Mierzejewski KarolK. i inni, New insights into the potential effects of PET microplastics on organisms via extracellular vesicle-mediated communication, „Science of The Total Environment”, 904, 2023, s. 166967, DOI: 10.1016/j.scitotenv.2023.166967 [dostęp 2023-11-07] (ang.).
3. Nina PettersenN.P. Hessvik Nina PettersenN.P., AliciaA. Llorente AliciaA., Current knowledge on exosome biogenesis and release, „Cellular and Molecular Life Sciences”, 75 (2), 2018, s. 193–208, DOI: 10.1007/s00018-017-2595-9, ISSN 1420-682X, PMID: 28733901, PMCID: PMC5756260 [dostęp 2020-09-02] (ang.).
4. MikaelM. Simons MikaelM., GraçaG. Raposo GraçaG., Exosomes – vesicular carriers for intercellular communication, „Current Opinion in Cell Biology”, 21 (4), 2009, s. 575–581, DOI: 10.1016/j.ceb.2009.03.007 [dostęp 2020-09-02] (ang.).