Dwie królowe

Dwie królowe. Powieść historyczna (Bona i Elżbieta) – powieść historyczna Józefa Ignacego Kraszewskiego z 1884 roku, zaliczana do cyklu Dzieje Polski.

Dwie królowe

Autor	Józef Ignacy Kraszewski
Typ utworu	powieść historyczna
Data powstania	1884
Wydanie oryginalne
Miejsce wydania	Kraków
Język	polski
Data wydania	1884
Wydawca	Spółka Księgarzy Warszawskich
poprzednia Jaszka Orfanem zwanego żywota i spraw pamiętnik następna Infantka

Ukończony w styczniu 1884 utwór pisarz dedykował Aleksandrowi hr. Przezdzieckiemu; w tym samym roku opublikowany został w trzytomowym wydaniu książkowym.

Treść

Akcja powieści rozgrywająca się w XVI-wiecznej Polsce Jagiellonów poświęcona jest wczesnemu okresowi życia Zygmunta Augusta.

Elżbieta Habsburżanka (anonimowa miniatura z epoki)

Beztrosko korzystający z rozrywek i zaspokajający swe kosztowne zachcianki królewicz chroniony jest przed przygotowaniem do przyszłej roli przez zaborczą matkę, Bonę Sforzę, separującą go od spraw państwowych i troszczącą się o dostarczanie mu kolejnych kochanek. Jedną z nich jest rozmiłowana w Zygmuncie młoda dwórka Dżemma, którą jednak obdarza natrętnym uczuciem również królewski dworzanin – szkaradny Petrek Dudycz, będący pośmiewiskiem krakowskiego dworu. Tymczasem w dalekowzrocznych planach Zygmunta Starego leży związek małżeński syna z córką Ferdynanda I, łączący Jagiellonów z potężnymi Habsburgami i służący przeorientowaniu polskiej polityki na zachód. Plany te od początku usiłuje pokrzyżować królowa Bona, wroga Habsburgom i pragnąca na stałe utrzymać syna pod swą kuratelą. Po przybyciu Elżbiety Habsburżanki do Polski i jej ślubie z następcą tronu, królowa-matka wypowiada skrytą wojnę synowej, stale ją poniżając i nękając pomówieniami oraz intrygami.

Osią powieściowej fabuły jest narastający konflikt dwóch królowych, zakończony przedwczesną śmiercią udręczonej młodej żony Zygmunta Augusta. W jego tle toczy się ostra rywalizacja obu politycznych stronnictw: prohabsburskiego, skupionego wokół postaci starego króla, i przeciwnego, ciążącego ku Francji, którego rzeczniczką jest królowa Bona. Na drugim planie powieści, w osobno rozwiniętym wątku romansowym, ukazana jest opętańcza miłość Petrka Dudycza do pięknej Dżemmy, wieńcząca jego starania pozornym sukcesem, lecz ostatecznie zakończona tragicznym finałem.

Bibliografia

• Józef Ignacy Kraszewski: Dwie królowe. Warszawa: LSW, 1971

Linki zewnętrzne

• Dwie królowe (wyd. 1884) tom 1, tom 2, tom 3 w bibliotece Polona
• Dwie królowe w serwisie Wolne Lektury