Dom Studencki Akademik w Warszawie

Dom Studencki Politechniki Warszawskiej „Akademik” – centralny budynek najstarszego kompleksu domów studenckich w Polsce, wzniesionego w latach 20. XX wieku w Warszawie. Znajduje się przy ulicy Akademickiej 5, w południowej pierzei placu Narutowicza.

Ten artykuł dotyczy DS Akademik. Zobacz też: inne znaczenia słowa „akademik”.

Dom Studencki „Akademik” w Warszawie

nr rej. 1535 Warszawa-Ochota (jako część układu urbanistycznego Kolonii Lubeckiego)
DS Akademik od strony pl. Narutowicza
Państwo	Polska
Miejscowość	Warszawa
Adres	ul. Akademicka 5[1]
Typ budynku	dom studencki
Styl architektoniczny	zmodernizowany neoklasycyzm
Architekt	Kazimierz Tołłoczko
Inwestor	Fundusz Mieszkaniowy (pracowników i studentów PW)
Ukończenie budowy	1930
Pierwszy właściciel	Politechnika Warszawska
Położenie na mapie Warszawy Dom Studencki „Akademik” w Warszawie
Położenie na mapie Polski Dom Studencki „Akademik” w Warszawie
Położenie na mapie województwa mazowieckiego Dom Studencki „Akademik” w Warszawie
52°13′03″N 20°59′03″E
Strona internetowa

Wybudowany jako Dom Techników im. Gabriela Narutowicza. Napis taki zachował się na elewacji zwróconej ku ulicy Mochnackiego. Od nazwy budynku stosuje się w języku polskim wyraz akademik, określający miejsce zbiorowego zamieszkania studentów^[2][3][4].

Historia

Wybudowany w latach 1922–1930 jako trzeci budynek kompleksu gmachów Centrali Akademickiej Bratniej Pomocy (zwanego wówczas kolonią akademicką lub potocznie Bratniakiem). Wypełnił miejsce pomiędzy dwoma neorenesansowymi budynkami – obecnym DS Bratniak (ul. Grójecka 39) i DS Pineska (ul. Uniwersytecka 5) ukończonymi w 1925 r^[5]. Data otwarcia, uwieczniona na inskrypcji nad drzwiami, to 1929 rok^[2]. Kolonia akademicka, razem z mieszkalną Kolonią Lubeckiego, mieściła się między nowo powstającymi zabudowaniami mieszkalnymi Ochoty a planowanym kompleksem budynków akademickich, rządowych i wojskowych na pograniczu Ochoty, Śródmieścia i Mokotowa z centralną osią w postaci ul. Uniwersyteckiej^[6]. Nie wchodzi w skład mieszkaniowej Kolonii Lubeckiego, ale w rejestrze zabytków został włączony w granice jej kompleksu pod numerem 1535 z 20 grudnia 1993 r^[7]. Akademik miał służyć studentom ubogim i wyróżniającym się^[2].

Orzeł na godle państwowym umieszczonym na szczycie elewacji pozbawiony jest korony^[8]. Płaskorzeźba dodana została po II wojnie światowej. Projektant nie przewidział istnienia jakiejkolwiek płaskorzeźby na fasadzie budynku. Po 1989 r. trwały dyskusje nad dodaniem korony, jednak uzgodniono, że godło w obecnym kształcie posiada już wartość tradycyjną i historyczną^[9].

Oprócz miejsc mieszkalnych (pokoje 1-osobowe o pow. 9 m², 2-osobowe o pow. 12 m² i wieloosobowe) w kompleksie akademików znalazła się stołówka dla 2500 osób, podziemny basen (z łaźnią i innymi pomieszczeniami pomocniczymi), mechaniczna pralnia, biblioteka, sala gimnastyczna, sala odczytowa. Z klasycyzującą formą budynku korespondowały elementy ozdobne, takie jak kolumnady, stiuki, kasetony^[2][5].

W czasie II wojny światowej stał się siedzibą niemieckiej Policji Porządkowej (konnej Schutzpolitzei i żandarmerii). Budynek stał się miejscem kaźni, a wyższe kondygnacje służyły jako miejsce ostrzału oddziałów powstańczych^[2][10].

Po wojnie gmach odbudowano ze zniszczeń. Zyskał on zwyczajową nazwę Alcatraz (od amerykańskiego więzienia o tej nazwie). W języku potocznym studentów i mieszkańców Ochoty utrwaliło się to ze względu na monumentalizm budynku – wysokość, surową formę, ciężkie drzwi wejściowe, obecność godła państwowego^[2].

Akademik oferuje ok. 800 miejsc dla studentów wszystkich wydziałów PW^[1]. WC i prysznice na korytarzu, pokoje są najczęściej 2-osobowe^[1]. Łazienki i kuchnie są wspólne^[1].

Galeria

• 
  Budynek przed II wojną światową
• 
  Budynek widziany z pętli tramwajowej na placu Narutowicza
• 
  Budynek od strony ul. Mochnackiego z widocznym napisem na fasadzie
• 
  Basen w podziemiach budynku

Zobacz też

• Dom Studencki „Riviera”
• Dawny Żydowski Dom Akademicki w Warszawie

Przypisy

1. DS Akademik. [w:] Politechnika Warszawska [on-line]. [dostęp 2023-01-23].
2. Hanna Faryna-Paszkiewicz. Akademik. „Ochotnik”. 56 (11), s. 7, listopad 2009. Ośrodek Kultury Ochoty. ISSN 1734-5510. (pol.).
3. Marta Sarnacka: Prusaki, seks & rock’n’roll. [w:] Mieszkanie → Artykuły [on-line]. 2009-08-31. [dostęp 2011-10-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-09-05)]. (pol.).
4. Trendmaker.pl: Akademik Dom Studencki PW. [dostęp 2011-10-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-01-04)]. (pol.).
5. Jarosław Zieliński. Z dziejów Ochoty – Kolonia akademicka. „Ochotnik”. 12 (9), s. 2, wrzesień 2005. ISSN 1734-5510. (pol.).
6. Jarosław Zieliński. Z dziejów Ochoty: Uniwersytecka. „Ochotnik”. 06 (39), s. 4–5, czerwiec 2008. ISSN 1734-5510.
7. Zabytki nieruchome – rejestr i ewidencja listopad 2010. Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków. [dostęp 2011-11-03]. (pol.).
8. Orzeł bez korony na pl. Narutowicza.
9. Akademik Dom Studencki PW. [w:] 9494 – noclegi [on-line]. [dostęp 2011-11-03]. (pol.).
10. Jarosław Zieliński: Ochotnicy na spacer: Przewodnik po Ochocie. Warszawa: Veda, 2010, s. 85. ISBN 978-83-61932-22-2.