Nazwa naukowa rodzaju pochodzi od greckiego słów κρυπτός (kryptos – ukryty) i στεφάνι (stephani – korona) i odnosi się do częściowo ukrytego, podobnego do korony, przykoronka obecnego w kwiatach tych roślin[5].
Siedzące, trwałe, taśmowate, często skręcone, tępe[3], wyrastające w dwóch przeciwległych rzędach z nibyłodygi, zimozielone (C. vansonii) albo występujące jedynie w okresie lata (C. densiflorus, C. haemanthoides)[5].
Małe, zebrane w gęsty baldach wsparty wolnymi podsadkami, wyrastający na spłaszczonym, wąsko oskrzydlonym głąbiku[3]. Listki okwiatu białe, jasnoróżowe, brązowawe lub purpurowokasztanowe[5], zrośnięte u nasady w cylindryczną lub lejkowatą rurkę, powyżej, na długości krótszej od rurki, wolne, jajowate lub podługowate[3]. Przykoronek zbudowany z 6 lub 12 wąskich przydatków, osadzonych u nasady każdego listka okwiatu[5]. Pręciki wolne[3], ukryte wewnątrz rurki okwiatu lub nieco wystające[5]. Zalążnia dolna, kulista[5], trójkomorowa, z licznymi zalążkami[3], wzniesiona[3]. Szyjka słupka nitkowata[3], biała, znamię spłaszczone, główkowate[5].
Okrągłe, błyszczące lub matowe, jasnoczerwone lub różowawoczerwone, mięsiste jagody, zawierające twarde, białe, mięsiste nasiona[5].
Owoce Cryptostephanus vansonii
Rozwój
Geofity ryzomowe. Cryptostephanus densiflorus i C. haemanthoides to rośliny rosnące latem i pozostające w stanie spoczynku zimą, natomiast C. vansonii jest wiecznie zielony. Rośliny kwitną od października do marca. Kwiaty tych roślin są samopylne, krótkotrwałe. Mięsiste owoce dojrzewają do dziewięciu miesięcy i prawdopodobnie są zjadane i rozprzestrzeniane przez ptaki i małpy[5].
Zasięg występowania i siedlisko
C. densiflorus występuje w Kaokoveld w Namibii i Angoli. Rośnie pojedynczo lub w małych grupach w lasach liściastych, na polanach, w pełnym słońcu, zwykle na piaszczystych glebach między skałami. C. vansonii występuje endemicznie na wschodnich wyżynach Zimbabwe w chłodnych, wilgotnych lasach gór Vumba i Chimanimani oraz w lasach zachodniego Mozambiku. Rośnie w skupiskach w rozkładającej się ściółce liściowej wśród skał na dnie lasu, w głębokim cieniu. C. haemanthoides jest gatunkiem najbardziej rozpowszechnionym. Występuje w południowej Kenii, jest szeroko rozpowszechniony w całej Tanzanii, a także w południowo-zachodniej Angoli. Jego siedliska obejmują zbiorowiska trawiaste w pełnym słońcu, na glebach piaszczystych lub gliniastych, a także w półcieniu na skalistych zboczach w pobliżu rzek i w zalesionych wąwozach, zwykle między lub czasami na granitowych głazach (litofit)[5].
Pozycja systematyczna
Rodzaj z plemienia Haemantheae, podrodziny amarylkowych Amaryllidoideae z rodziny amarylkowatychAmaryllidaceae[6].
Michael A.M.A.RuggieroMichael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI:10.1371/journal.pone.0119248, PMID:25923521, PMCID:PMC4418965 [dostęp 2020-02-20](ang.).
