Czernidłak gromadny Coprinellus disseminatus (Pers.) J.E. Lange) – gatunek grzybów należący do rodziny kruchaweczkowatych (Psathyrellaceae)[1].
.JPG)
Systematyka i nazewnictwo
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Coprinellus, Psathyrellaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Takson po raz pierwszy zdiagnozował i opisał w 1774 r. J. C. Schäffer nadając mu nazwę Agaricus pallescens. W roku 1800, C. H. Persoon przemianował takson, nadając mu nazwę Agaricus disseminatus. W 1821 r. S. F. Gray przeniósł go do rodzaju Coprinus nadając nazwę Coprinus disseminatus. W 1938 r. J. E. Lange umieścił go w rodzaju Coprinellus jako Coprinellus disseminatus. Prowadzone w latach 90. XX wieku badania filogenetyczne ostatecznie potwierdziły tę nazwę[2].
Niektóre synonimy naukowe[3]:
- Agaricus disseminatus Pers. 1801
- Agaricus disseminatus var. disseminatus Pers. 1801
- Agaricus striatus Bull. 1702
- Coprinarius disseminatus (Pers.) P. Kumm. 1871
- Coprinus disseminatus (Pers.) Gray 1821
- Psathyrella disseminata (Pers.)Quél 1872
- Pseudocoprinus disseminatus (Pers.) Kühner 1928
Nazwę polską czernidłak gromadny nadali w 1968 r. Barbara Gumińska i Władysław Wojewoda[4], jednakże po potwierdzeniu filogenetycznym przynależności do rodzaju Coprinellus, nazwa polska stała się niespójna z nazwą naukową.
Na niektórych polskojęzycznych stronach internetowych gatunek ten opisywany jest jako czernidłaczek gromadny[5], jest to jednak nazwa nieformalna.
Morfologia
Średnicy 1–1,5 cm. U młodych owocników barwy kremowej, jasnoochrowej, szarożółtej, beżowej, ochrowożółtawej, o kształcie dzwonkowatym, naparstkowatym. U dojrzałych owocników szary w różnych odcieniach, szeroko dzwonkowaty. W odróżnieniu od niektórych gatunków czernidłaka (Coprinus), nie rozpływający się. Powierzchnia kapelusza jest drobno pofałdowana promieniście, sucha i matowa[6].
Blaszkowy, z blaszkami szeroko rozstawionymi[7][6][8] (według niektórych źródeł są gęsto rozstawione[9]), prosto przyrośniętymi do trzonu. Barwa blaszek na początku biała, następnie w odcieniu szarofioletowym lub ochrowym, u starszych owocników są ciemne, prawie czarne[6][7]. Pod lupą można zobaczyć na kapeluszu (oglądając pod światło) drobniutkie włoski[10].
Długości 4–5 cm, średnicy około 0,1 cm, barwy białawej, lekko higrofaniczny, cylindryczny, często wygięty[6].
Barwy białawej, bardzo cienki, o łagodnym smaku i lekko grzybowym zapachu[6].
Czarny. Zarodniki mają wymiary około 8-9 ×6-8 µm, są elipsoidalne, gładkie[9].
Występowanie i siedlisko
Występuje w Ameryce Północnej Środkowej i Południowej, Europie, Azji, na Nowej Zelandii i Hawajach[11]. W Polsce jest bardzo pospolity[4].
Jego owocniki wyrastają gromadnie, tworząc gęste kobierce. Grzyby tego gatunku żyją w martwym drewnie próchniejących pni, czasem także znajdujących się pod powierzchnią gleby. Owocniki pojawiają się od maja do listopada, zazwyczaj kilkukrotnie na tym samym stanowisku w ciągu jednego sezonu[12]. Zdarza się, że owocniki tego grzyba wyrastają masowo również na żywych jeszcze pniach starych drzew, tuż nad ziemią lub nawet metr powyżej[10].
Znaczenie
Saprotrof[4]. Grzyb jadalny i nieszkodliwy, lecz niewart rozważania ze względu na mały rozmiar[13][14]. Z tego powodu jest często określany jako grzyb niejadalny[9][7][8][12].
Gatunki podobne
- Kruchaweczka najmniejsza (Psathyrella pygmaea) – nie posiada na kapeluszu włosków[10].
Przypisy
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
